Gezien de vele reacties op sociale media deze week telt Nederland een opvallend aantal belastingexperts. Die expertise beperkt zich overigens vooral tot kwesties over de belastingmoraal. De ophef is het gevolg van de publicatie van de ‘Paradise Papers’, een enorm lek waardoor miljoenen dossiers via de Süddeutsche Zeitung in tal van andere media terecht kwamen.
Naast de fiscale handel en wandel van beroemdheden als U2-zanger Bono kwamen ook de belastingzaken van een aantal bedrijven aan het licht. In Nederland is er kritiek op de overeenkomst tussen de Belastingdienst en Procter & Gamble en op de behendigheid waarmee Apple van de ene gunstige belastingplek (Ierland) naar de andere (Jersey) springt.
Een interessant klimaat om de belasting die bedrijven betalen verder te verlagen. Toch is dat precies wat de Amerikaanse president Trump graag wil. In de VS moet het toptarief van de vennootschapsbelasting van 35 naar 20% worden teruggebracht. In 1986 werd deze belasting verlaagd tot de huidige 35%. Dat had een buitengewoon gunstig effect op de winstmarges van Amerikaanse bedrijven. Volgens Credit Suisse is ruim 40% van de stijging van de winstmarges sinds 1990 het gevolg van lagere belastingen.
De Amerikaanse fondsbeheerder John Hussman plaatst de door Credit Suisse geschetste marge-ontwikkeling in een sociaal kader. Er is namelijk een duidelijk negatief verband tussen winstmarges en lonen (uitgedrukt als percentage van het bbp). Volgens Hussman heeft het Amerikaanse bedrijfsleven geprofiteerd van de zwakke positie van werknemers sinds de kredietcrisis. Uit angst om hun baan te verliezen durfden die niet over hogere lonen te onderhandelen. Daardoor kwam een steeds kleiner deel van de economische koek bij werknemers terecht en werd de inkomensverdeling steeds ongelijker, aldus Hussman. Cijfers van BofA Merrill Lynch lijken dit beeld te bevestigen. Volgens de bank is de Amerikaanse aandelen- en obligatiemarkt sinds het einde van de kredietcrisis in 2009 liefst $17,8 bln in waarde gestegen. Het persoonlijk inkomen van Amerikaanse werknemers steeg – na inflatie – in die periode met ‘slechts’ $2,6 bln.
De werkloosheid in de VS is nu echter zo laag dat het waarschijnlijk is dat werknemers een groter deel van het bbp zullen krijgen in de vorm van hogere lonen, waarschuwt Hussman. In dat geval komen de torenhoge winstmarges van Amerikaanse bedrijven onder druk. Misschien is dat maatschappelijk gewenst maar voor de aandelenmarkt zou dat wel eens veel minder positief kunnen zijn.
