Op de beurs zijn de winnaars van gisteren vaak ook de winnaars van morgen. De momentumstrategie speelt daar slim op in. De aanpak is makkelijk te doorgronden voor beginnende beleggers, die er wel rekening mee moeten houden dat deze stijl minder presteert in slechte beursjaren.
In de beleggingswereld geven resultaten behaald in het verleden geen garantie voor de toekomst. Maar toch kan het zeer de moeite lonen om te kijken of een aandeel misschien de laatste tijd sterk is gestegen. De winnaars van gisteren zijn namelijk vaak ook de winnaars van morgen.
Al in 1993 kwam uit een studie van Jegadeesh en Titman (Returns to buying winners and selling losers: implications for stock market efficiency) naar voren dat het kopen van de sterkste stijgers van de afgelopen drie of twaalf maanden en het verkopen van de achterblijvers, een rendement oplevert dat op maandbasis een procentpunt hoger ligt dan dat van de index. Het verschil wordt verklaard door de wijze hoe verschillende menselijke eigenschappen doorwerken op de beurs.
Een mooi voorbeeld is kuddegedrag. Als je buurman of -vrouw je vertelt over het hoge rendement van een aandeel, wordt het heel aanlokkelijk om daar ook in te beleggen. Een andere gedragseigenschap die hierbij een rol speelt is de zogeheten conservatisme bias. Het kost meestal enige tijd voordat beleggers en analisten goed nieuws in hun verwachtingen en modellen verwerken, zodat een koersstijging vaak langere tijd doorzet.
Momentumbeleggen werkt overigens niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk. De MSCI World Momentum Index is bijvoorbeeld sinds de introductie in augustus 2010 in vijftien jaar opgelopen van 100 tot 778,21. Deze index wordt gevormd door een groep aandelen met de sterkste koersstijging over de afgelopen zes en twaalf maanden, met enkele aanpassingen voor volatiliteit, sector en marktwaarde. Zo wordt voorkomen dat de portefeuille een groot sector- of regiorisico kent. De normale MSCI World Index met daarin 1320 aandelen, is in deze periode opgelopen tot 550,53.
1. Kies een groot beleggingsuniversum
Beleggen in aandelen brengt uitzicht op een aantrekkelijk rendement, maar het brengt ook risico’s met zich mee. Een deel daarvan – het zogeheten bedrijfsspecifieke risico – kan verminderd worden door het vermogen over een groter aantal aandelen te verdelen. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat bij vijftien aandelen al een goede spreiding ontstaat.
Het heeft dan ook weinig zin om alleen in bijvoorbeeld de AEX of de BEL20 op zoek te gaan naar momentumaandelen, aangezien de spoeling dan wel heel erg dun is. Het is beter om te kijken naar een grote regionale index zoals de Amerikaanse S&P 500 of de Eurostoxx 600, of naar een wereldwijde index zoals de MSCI World Index.
2. Ga op zoek naar de snelste stijgers (of beter: laat dat doen)
Bij momentumbeleggers gaat het om het selecteren van de aandelen met de grootste koerswinst over de afgelopen drie tot twaalf maanden. Een vuistregel is dat de koersschommelingen van zo’n momentumportefeuille groter zijn, naarmate die periode korter is.
Op veel beleggingswebsites zijn historische koersen en overzichten van de grootste stijgers of dalers te vinden. Het kan echter een flinke klus zijn om zelf een geschikte groep aandelen te vinden en te kopen via bank of broker, zodat het verstandig is om te kijken of er een fonds of ETF beschikbaar is. Momentumbeleggen is een bekende strategie en er is een groot aantal instrumenten op de markt, die vaak tegen redelijke kosten beleggen in dit soort aandelen.
3. Hou de (transactie)kosten in de hand
Er zijn twee redenen waarom de beleggingsstrategie ondanks het onderzoek van Jegadeesh en Titman in de jaren ’90 niet veel bekender is geworden. In de eerste plaats werd in de theoretische berekeningen in de meeste studies geen rekening gehouden met transactiekosten, die beleggers in de praktijk natuurlijk wel betalen. Dankzij automatisering en een gezonde concurrentie op de brokermarkt, liggen de aan- en verkoopkosten tegenwoordig een stuk lager dan in het verleden. Maar voor beleggers die elke een tot drie maanden positie willen kiezen in de snelste stijgers, kunnen de kosten toch snel oplopen.
Dit risico is overigens beduidend kleiner voor wie kiest voor het gemak van een momentum-index. De lopende kosten van de iShares Edge MSCI World Momentum Factor UCITS ETF komen bijvoorbeeld op 0,25% uit. Dat is een heel redelijke vergoeding voor een instrument waarvan het rendement van 249,2% over de afgelopen tien jaar beduidend hoger ligt dan dat van de reguliere MSCI World Index (201,0%).
4. Zorg voor een goed evenwicht in de portefeuille
De tweede reden waarom momentumbeleggen ondanks de mooie historische rendementen niet nog veel groter is, zijn de heftige koersdalingen in slechte beurstijden. In periodes waarin de financiële onzekerheid snel toeneemt, willen veel beleggers snel risico afbouwen. Momentumaandelen kenmerken zich vaak door een goede verhandelbaarheid en een hoge volatiliteit, wat in de beleggingswereld gezien wordt als een maatstaf voor risico. Dat verklaart waarom momentumaandelen in heel slechte beursjaren zoals 2000 en 2008 nog harder daalden dan de bredere markt.
Om te voorkomen dat een portefeuille te eenzijdig afhankelijk wordt van momentum, is het verstandig om als schokdemper naast momentumstrategieën ook te beleggen in een meer defensieve strategie of een groep aandelen met andere specifieke kenmerken, bijvoorbeeld waarde- of dividendaandelen.
Voordelen en nadelen van momentumbeleggen
Momentumbeleggen is een begrijpelijke strategie met eenvoudige regels, waarbij een belegger zich niet hoeft te verdiepen in boekhoudkundige cijfers of aandelenwaarderingen. De aanpak heeft een degelijke wetenschappelijke basis, die zowel in theorie als praktijk een hoog rendement op kan leveren.
In een slecht marktklimaat blijven momentumaandelen meestal achter bij de bredere beurs, zodat de verliezen in slechte jaren soms flink oplopen. Een ander nadeel is dat het een uitdaging kan zijn om de portefeuille goed te spreiden, omdat de grootste stijgers vaak te vinden zijn binnen dezelfde sector of hetzelfde thema.
Momentumaandeel: Nvidia
De Amerikaanse fabrikant van krachtige AI-chips Nvidia is een van de bekendste momentumaandelen. In de afgelopen vijf jaar is de koers met bijna 1.400% gestegen. Alleen al sinds begin 2022 waren er zestien maanden waarin het maandrendement uitkwam op meer dan 10%. Aan de andere kant waren er ook acht maanden waarin de koers met ruim 10% daalde, wat aangeeft dat momentumbeleggen vraagt om een wat hogere risicotolerantie.
Momentumfonds: iShares Edge MSCI World Momentum Factor UCITS ETF
Voor beleggers die willen beleggen in de beste momentumaandelen ter wereld is de iShares Edge MSCI World Momentum Factor UCITS ETF (IE00BP3QZ825) een goede keuze. De ETF belegt in een gebalanceerde mix van 350 aandelen met de beste momentumeigenschappen binnen de MSCI World Index, waarbij de samenstelling elk kwartaal wordt herwogen.