Volgende week dinsdag is het drie maanden geleden dat de Russische invasie in Oekraïne begon. De geopolitieke gevolgen van deze oorlog kunnen nog steeds niet worden overschat.
Niet voor niets sprak de Duitse kanselier Olaf Scholz enkele dagen na het begin van de invasie van een ‘Zeitenwende’. Maar puur kijkend naar de aandelenmarkt zijn er de afgelopen decennia gebeurtenissen geweest die veel meer impact op de koersen hebben gehad, zoals de financiële crisis van 2008 en de coronapandemie van twee jaar geleden.
Het is zelfs opvallend hoe de aandelenmarkten zich – na de schrik van de eerste paar weken – vanaf de eerste helft van maart schoksgewijs hebben hersteld van toch het grootste gewapende conflict in Europa sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Gerekend vanaf de vooravond van de invasie tot en met afgelopen dinsdag heeft het koersverlies voor de AEX zich beperkt tot slechts 3,5% en van de breed samengestelde pan-Europese Stoxx600 en de Amerikaanse S&P500 zelf tot 3,3%.
Verkrappend beleid
Daarbij komt dat de bewegingen op de aandelenmarkten van de afgelopen maanden ook niet in de eerste plaats in gang zijn gezet door de ontwikkelingen op het slagveld, maar door de oplopende inflatie en de (aangekondigde) renteverhogingen door de centrale banken, voorop de Fed. Nu hangt dit met elkaar samen aangezien de door de oorlog aangewakkerde prijsstijgingen van olie, gas en andere grondstoffen de inflatie zeker nog harder hebben doen oplopen.
Maar ook zonder gewapende strijd in Oekraïne had de Amerikaanse centrale bank dit jaar de rente hoogstwaarschijnlijk verhoogd.
Recessie
Toch is het nog veel te vroeg om opgelucht adem te halen over de gevolgen van de oorlog in Oekraïne op de aandelenmarkt. Zoals we al direct na het begin van de invasie schreven, waren het in de geschiedenis nog nooit de oorlogen die voor grote koersdalingen op de aandelenbeurzen hebben gezorgd, maar wel recessies in combinatie met een verkrappend beleid van centrale banken. Dat verkrappend beleid is door de centrale banken zoals hierboven beschreven reeds ingezet. En een recessie niet alleen in Europa maar ook in de VS behoort zeer wel tot de mogelijkheden.
Toch mag bovenstaande voor beleggers geen reden zijn om de handdoek in de ring te gooien. Zoals ook de afgelopen maanden is gebleken, zijn er in iedere marktsituatie aandelen en andere instrumenten waarmee beleggers een positief rendement kunnen behalen. De rest van dit oorlogsjaar zal dat niet anders zijn.
