Het brute ingrijpen van de Franse overheid bij stroombedrijf EDF maakt pijnlijk duidelijk hoe zwaar de politieke druk op de nutssector is. Hogere stroomprijzen blijken daardoor meer een risico dan een meevaller.
De Europese nutssector sprankelde bepaald niet in het afgelopen jaar. Met een koerswinst van slechts 5,5% bleef de Stoxx Europe Utilities Index ver achter bij de brede Europese aandelenindex, die met een winst van ruim 22% een uitstekend jaar kende. Alleen de sector Reizen & Vrije Tijd presteerde afgelopen jaar nog slechter dan de nutssector.
De historisch hoge stroomprijzen zijn geen 
bonus voor de nutsbedrijven gebleken, maar juist een gevaar. Dat werd vorige week nog maar eens pijnlijk duidelijk voor het Franse nutsbedrijf EDF, dat in enkele dagen tijd een koersverlies van ruim 20% incasseerde. Directe aanleiding voor deze koersimplosie was een aankondiging van de Franse overheid, die bijna 84% van de aandelen in bezit heeft, bedoeld om de gevolgen van de hogere energieprijzen voor bedrijven en gezinnen te beperken.
EDF is de grootste stroomopwekker van Frankrijk. Zo’n 88% van deze stroomproductie komt uit kerncentrales. Het bedrijf is nu getroffen door een tweetrapsraket van de Franse regering. Om te beginnen moet EDF dit jaar 20 terawattuur extra stroom leveren onder het ARENH-mechanisme. Krachtens dit mechanisme was EDF al verplicht om 100 terawattuur aan stroom opgewekt uit kerncentrales aan concurrenten beschikbaar te stellen tegen een vast tarief van €42 per megawattuur (MWh).
Slachtoffer
De prijs die EDF voor de extra 20 terawattuur mag rekenen ligt weliswaar boven het huidige tarief, maar met €46,2 per MWh ook niet heel veel. De huidige marktprijs is veel hoger. Daarnaast heeft de Franse regering de stijging van de stroomprijzen die op de meeste gezinnen en bedrijven van toepassing zijn, beperkt tot 4%.
De prijsmaatregelen staat niet in verhouding tot de astronomische stijgingen op de open markt. Volgens EDF – dat ook nog eens problemen heeft in verschillende kerncentrales, waardoor de Franse stroomproductie dit jaar 10% lager uit komt dan gedacht – hebben de maatregelen een negatief effect van €7,7 mrd tot €8,4 mrd op de ebitda over 2022. Het nutsbedrijf laat ook zijn doelstelling voor de schuldratio voor dit jaar los en beraadt zich op maatregelen om de balans te versterken.
Het aandeel EDF is tot nu het zwaarste, maar zeker niet het eerste slachtoffer van politiek ingrijpen in de nutssector. Vorig jaar al kwamen de aandelen van Iberdrola, Endesa en Enel onder druk door Spaanse maatregelen om ‘overwinsten’ van nutsbedrijven via een speciaal tarief terug te vorderen. Deze maatregelen zijn sterk aangepast, maar EDF bewijst dat het politieke risico voor de sector zeker nog niet is geweken. Vorige week moest Enel zich nog verdedigen tegen politici die vinden dat nutsbedrijven hun ‘overwinsten’ als gevolg van de hoge stroomprijzen moeten delen met hun klanten. Volgens Enel is de volledige stroomproductie voor 2022 echter al voor de zomer van vorig jaar verkocht tegen prijzen die toen aanmerkelijk lager waren, waardoor het nutsbedrijf niet van de gestegen stroomprijzen profiteert.
Energiecrisis
Deze ontwikkelingen maken de nutssector er voor beleggers niet aantrekkelijker op, ondanks de mogelijk positieve effecten van de stijgende stroomprijzen voor 2023 en verder. In de koers van Enel – waarin ik een positie heb en houd – zijn dit soort risico’s al aardig ingeprijsd, maar een eventuele maatregel van de Italiaanse regering kan nog wel degelijk voor onrust zorgen.
In de tussentijd is RWE, waar ik ook een positie in heb, mogelijk een veiliger alternatief. Het Duitse nutsbedrijf zit met de transitie naar een meer duurzaam stroombedrijf op één lijn met het beleid van de Duitse overheid en loopt op het oog een veel kleiner politiek risico. Maar zolang de energiecrisis voortduurt komt beleggen in de Europese nutssector met een bijsluiter waar in grote letters op is geschreven: ‘let op: extra groot politiek risico’.
