Deze week is in de VS het proces tegen Elizabeth Holmes begonnen. Reden voor toonaangevende buitenlandse en ook Nederlandse media om deze Holmes, oprichter en ceo van Theranos, uitgebreid te portretteren.
Theranos was een bedrijf dat via bloedtesten – op basis van een druppel bloed uit een prikje in de vingertop – verschillende aandoeningen zou kunnen opsporen. Dat bleek al in 2015 te mooi om waar te zijn, maar pas in 2018 ging Theranos uiteindelijk helemaal kopje onder. Verschillende mensen kregen een volstrekt onjuiste diagnose uit de Theranos-testen en investeerders werden misleid.
Wie een fantastisch verslag van de opkomst en ondergang van Holmes en Theranos zoekt, kan ik het boek Bad Blood van Wall Street Journal-journalist John Carreyrou of de documentaire The Inventor: out for blood in Silicon Valley van harte aanbevelen.
Fraaie boeken en films
List en bedrog in de financiële wereld is een thema dat sowieso vaak fraaie boeken en films oplevert. De fraude van Enron was onderwerp van het boek – en de gelijknamige en daarvan afgeleide documentaire – The smartest guys in the room van Bethany McLean en Peter Elkind.
De dubieuze praktijken – handel met voorkennis – van het hedgefonds SAC werden in detail opgetekend door Sheelah Kolhatkar in Black Edge. SAC bekende schuld en kreeg een boete van maar liefst $1,8 mrd. In het onderhoudende en leerzame Traders, guns and money van Satyajit Das figureren verschillende slachtoffers van de complexe derivatenhandel.
Libor-schandaal
Ook Lying for money van Dan Davies is een aanrader. Het boek geeft een vermakelijk overzicht van fraudegevallen begaan door Londense bankiers begin negentiende eeuw tot aan het Libor-schandaal van bijna twee honderd jaar later. Aan datzelfde Libor-schandaal besteedde David Enrich een volledig boek. In dat boek, The spider network (‘Het Libor-schandaal’), is een aan het syndroom van Asperger lijdende sterhandelaar een van de hoofdpersonen. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Onafscheidelijk
Het ‘consumeren’ van deze boeken en films voelt soms echter bijna als ramptoerisme. Uit die schier eindeloze reeks wordt immers duidelijk dat er bar weinig lering uit de fraudezaken wordt getrokken en dat bedrog echt nooit ophoudt. Miljarden dollars werden verloren en talloze levens zijn erdoor verwoest.
De conclusie bij aanvang van het proces tegen Elizabeth Holmes kan ook eigenlijk alleen maar zijn dat list en bedrog bij de financiële wereld horen als grove overtredingen en schwalbes bij profvoetbal. Maar dat is nog steeds geen reden om je van beide af te keren.
