De vorming van een aandelentop is een geleidelijk proces dat maanden duurt. Maar ik zie nu al vier waarschuwingssignalen die mij zorgen baren. Ten eerste is daar de Dow-theorie. Charles Dow, de maker van de beroemdste index, vertelde aan het eind van de negentiende eeuw dat het een veeg teken is wanneer transportaandelen niet meedoen met een bullmarkt. Het kan immers niet zo zijn dat de fabrieken meer goederen dan ooit fabriceren, maar dat er geen record aan transportmiddelen nodig is. Sinds 1 oktober presteren de Amerikaanse transportaandelen slecht. De achterstand op de Dow Jones-index is in zes weken tijd opgelopen tot bijna 9 procentpunt.
Ten tweede zijn het niet alleen de transportaandelen die achterblijven, maar ook de kleine aandelen en risicovol krediet. De S&P500 bereikt zijn laatste alltime high op 8 november. De kleine aandelen, gemeten aan de hand van de Russel2000-index, bereikten hun top op 15 oktober. De laatste alltime high voor risicovol krediet, gemeten aan de hand van de ETF JNK, was zelfs al op 26 juli. De populariteit van kleine aandelen en risicovol krediet geeft aan of beleggers risico willen nemen. Voor een sterkte bullmarkt zijn er juist beleggers nodig die dit aandurven.
Minder locomotieven
Ten derde zijn er steeds minder aandelen op de beurs van New York die op een koers noteren die hoger is dan het gemiddelde van de afgelopen tweehonderd dagen. Dit betekent dat er minder locomotieven voor de trein rijden die de indices naar hogere standen moet tillen. 40% van de aandelen noteert inmiddels op een koers onder het gemiddelde van de afgelopen tweehonderd dagen. In het begin van het jaar was dit 28%.
Het vierde waarschuwingssignaal is de Amerikaanse yieldcurve. Sinds de jaren zestig is de Amerikaanse yieldcurve zeven keer inverse gegaan. Elke keer dat de tweejaarsrente hoger noteerde dan de Amerikaanse tienjaarsrente, gleed de Amerikaanse economie in een recessie. Dit signaal is zo sterk omdat banken op de lange termijn geld uitlenen en het op de korte termijn financieren. Het gevolg is dat banken geen geld meer uitlenen wanneer zij er niets meer op verdienen. Wanneer er geen nieuw geld meer in de economie komt, draait de economische cyclus om. De Amerikaanse twee- en tienjaarsrente zijn de afgelopen vier jaar naar elkaar toe gekropen. Op 19 juni 2013, 15 juni 2015, 3 juli 2017 en afgelopen week, op 21 november, noteerde de Amerikaanse tienjaarsrente op 2,35%. De tweejaarsrente stond respectievelijk op 0,3%, 0,7%, 1,41% en 1,76%. De komende weken en maanden zal moeten blijken of de markt gaat draaien of dat het loos alarm was.