Europese banken | Waar moeten beleggers op letten in 2023?

Een hogere rente, lage deposit bèta – de mate waarin de marktrente wordt doorberekend op gelden van klanten – en lage kredietverliezen vormden de afgelopen maanden een ‘sweet spot’ voor banken. Europese banken presteerden dan ook – relatief gezien – goed in 2022, met een ruim hoger rendement dan de wereldwijde (ontwikkelde) aandelenindex. Maar wat gaan Europese banken doen in 2023 gegeven de recessiezorgen en een mogelijk einde van de renteverhogingen? Wij verwachten dat in ieder geval beleggers zich in de loop van 2023 meer gaan richten op de kredietkwaliteit van Europese banken.  

Gevolgen van de hogere rente voor bankaandelen

Historisch gezien zijn de kredietverliezen nog steeds laag. Sterke consumentenbestedingen, een lage werkloosheid, fiscale steun van overheden en gezonde bedrijven liggen hieraan ten grondslag. Toch is er inmiddels een licht stijgende trend zichtbaar in de afschrijvingen die banken moeten doen op hun leningenportefeuille. Niet vreemd, bij een hoge inflatie en het groei-afremmende beleid van centrale banken, met als gevolg een recessie die op de loer ligt. Banken nemen hier alvast een voorschot op door de stroppenpotten – de voorziening voor (potentiële) slechte leningen – op te hogen.

Tot dusver werd er echter meer geprofiteerd van de hogere rente, dan dat er nadeel werd ondervonden via het treffen van hogere voorzieningen. Hoewel de piek van de beleidsrentes van centrale banken inmiddels in zicht is, bestaat er nog voldoende potentieel voor banken om hier ook in de eerste maanden van 2023 in positieve zin te verrassen. Nog los van het feit dat een blijvend (relatief) hogere rente, na jaren van extreem lage rentes, een gunstige ontwikkeling is voor het verdienmodel van banken. Niettemin zal de blik steeds meer verschuiven naar de kredietkwaliteit van de leningenportefeuille en bijvoorbeeld de ontwikkeling van de deposit bèta, die inmiddels ook een opwaartse trend vertoont. 

Dit maakt het daarom in toenemende mate belangrijk te kijken naar wat onderscheidende factoren zijn in de mate waarin een bank profiteert, dan wel meer risico loopt bij een hogere rente en een recessie. Zo kan de omzetmix van activiteiten per bank erg verschillen. Europese banken kennen in het algemeen een grotere blootstelling aan rente-inkomsten dan Amerikaanse, die vaak ook beschikken over een grote investment banking-divisie. Dat is tevens één van de redenen waarom Europese banken het in 2022 ruim beter hebben gedaan.

Variabele of vaste rente

Een andere factor is de verdeling tussen uitstaande leningen met een variabele of vaste rente. Bij een variabele rente wordt sneller geprofiteerd van een stijgende rente, maar nemen tegelijkertijd ook de risico’s op kredietverliezen in een forser tempo toe. Banken die zichzelf daarnaast voor een groot deel financieren via de kapitaalmarkten, krijgen veel sneller te maken met hogere rentekosten dan banken die voornamelijk leunen op spaargelden.  

Naarmate de focus in 2023 meer zal komen te liggen op kredietkwaliteit dan op het profijt van hogere rente via de inkomsten, is het vanuit dat perspectief interessant om te kijken naar banken met een lager kredietrisico en die daarnaast een meer gediversifieerde omzetmix hebben. Bijvoorbeeld met meer blootstelling aan wealth management, handelsactiviteiten of investment banking. 

Diepte recessie leidend

Overkoepelend is binnen de financiële sector een cyclische sub-sector als banken hoe dan ook gevoelig voor de economische omstandigheden. Hoe de sector zich zal houden in 2023 is dan ook erg afhankelijk van de diepte van een (mogelijke) recessie. Wel is het belangrijk om in het achterhoofd te houden dat banken door verschillende factoren minder kwetsbaar zijn dan in het verleden. De kapitaalratio’s zijn sinds de kredietcrisis fors gestegen en banken kennen inmiddels een significant lagere leverage.

Ook hebben Europese banken, vanuit historisch perspectief, nog steeds een lage waardering. Een waardering die veelal wordt gezien als meer passend bij een ernstige recessie. Het is niet zo dat een historisch gezien lage waardering er per definitie uitloopt, maar deze biedt wel opwaartse potentie indien de recessie milder uitpakt dan verwacht.

Auteur: Alexander van Woerden – ING Investment Office