B&E | Technisch gezien geen recessie
In de eerste helft van 2022 kromp de grootste economie ter wereld twee kwartalen na elkaar. Technisch gezien komt dit neer op een recessie, maar Amerikanen zien dat anders. Het National Bureau of Economic Research (NBER) hanteert een wat bredere, meer subjectieve definitie.
Het Centraal Planbureau gebruikt evenwel de standaarddefinitie. Het spreekt van een recessie als de economische activiteit blijkens het bruto binnenlands product (BBP) twee kwartalen op rij daalt. Voor het NBER is een recessie een significante achteruitgang van de economie, die langer duurt dan een paar maanden en zichtbaar is in de industriële productie, de werkgelegenheid, het reële inkomen en de groot- en kleinhandel.
Een panel van zes economen houdt bij NBER de conjunctuur nauwlettend in de gaten en plakt een datum op het begin en einde van recessies. Volgens dat panel dateert de vorige recessie van 2020. De commissie van wijzen maakte in juni 2020 de recessie wereldkundig en gaf in juli 2021 het sein brand meester. De recessie was volgens hun maatstaf al in februari 2020 begonnen en in april 2020, amper twee maanden later, geëindigd.
Oud nieuws
Het is niet uitzonderlijk dat in de VS recessies (zo goed als) voorbij zijn op het moment dat het NBER ze aankondigt. Het feit dat de Amerikaanse economie in het derde kwartaal sterker dan verwacht groeide, is een opsteker voor president Biden. De midterm-verkiezingen komen eraan. Als de Democratische Partij van Biden de meerderheid verliest, is hij als president zo goed als vleugellam.
Net als Europa hebben de VS een sterke overheid nodig. Nog niet volledig hersteld van de coronapandemie werd de mondiale economie getroffen door snel stijgende inflatie. Lockdowns, de oorlog in Oekraïne en de hoge energieprijzen, allemaal oorzaken van die gierende inflatie.
Bij centrale banken ligt nu de nadruk het beteugelen van de inflatie. Dit heeft ernstige gevolgen voor de rente. Dat is niet alleen pijnlijk voor obligatiehouders, maar ook voor leners, wier droom een eigen huis is, een nieuwe auto of eigen onderneming. Maar bovenal zijn stijgende rentes rampzalig voor de waarde van de toekomstige bedrijfswinsten. Minder winst betekent ook lagere koersen van aandelen omdat beleggers minder betalen voor de toekomstige winsten van ondernemingen.
Hoge rente
Zolang de inflatie hoog is, zul je ook een hoge rente zien. Op dit moment is de rente nog altijd veel te laag om de inflatie omlaag te brengen. Hogere rentes zijn (met bijbehorende recessie) nodig om de vraag af te remmen. Op een gegeven moment werken macro-economische problemen door in de winsten van bedrijven en in het BBP.
Na twee kwartalen van krimp toont de Amerikaanse economie zijn veerkracht. Niet alleen de grootste economie ter wereld groeide in het derde kwartaal sterker dan verwacht, de grootste economie van de eurozone deed dat ook. Analisten voorspelden nochtans een krimp van de Duitse economie. Ook de Franse economie groeide in het derde kwartaal, zij het half zo veel als in het tweede kwartaal.
Het onverwacht hoge groeicijfer in de VS duwt het debat over een recessie even naar de achtergrond. Wie breder kijkt naar de derdekwartaalresultaten van bedrijven, ziet weliswaar dat de omzetten nog stijgen als gevolg van de stijgende prijzen, maar dat de bedrijfswinsten al dalen.
Gierende inflatie
Dat brengt ons bij de gierende inflatie. Centrale banken zijn nog niet klaar met verkrappen. In de VS en in Europa zijn verdere renteverhogingen nodig om de inflatie een halt toe te roepen. Omdat rentestappen vertraagd doorwerken, gaat dit vaak gepaard met een afkoeling van de economie. Het heikele punt van centrale bankiers is dat ze omslagpunten moeten zien komen. Met een beetje pech koelt de economie af en belandt ze in 2023 in een recessie.
Het is nog te vroeg om conclusies te trekken. Maar als de rentestijging omslaat, dan zal die daling positieve gevolgen hebben voor de waarde van de toekomstige winsten van bedrijven. De geschiedenis leert dat de rente op de kapitaalmarkten daalt als (of kort voordat) de Amerikaanse centrale bank stopt met het verhogen van de beleidsrente, wellicht in 2023 bij 4,5 of 4,75%.
