De recessieklok telt af | Hoe lang nog?

Een van de belangrijkste recessie-indicatoren is vorige week op rood gesprongen. Afgelopen vrijdag kwam de rente op Amerikaanse staatsleningen met een looptijd van 10 jaar terecht onder het renteniveau van een 2-jaarslening. Als je kijkt naar het verleden, is het niet verwonderlijk dat bij economen alle alarmbellen afgaan. Sinds 1960 werd een dergelijke rentekruising na 6 tot 24 maanden altijd gevolgd door een periode van economische krimp.

In allerlei berichten en onderzoeksrapporten is de afgelopen dagen veel geschreven over hoe groot de kans op een recessie precies is. Op basis van de huidige economische situatie met een lage werkloosheid, hoge loongroei en afnemend consumenten- en producentenvertrouwen is de kans op een recessie over twaalf maanden bijvoorbeeld circa 40%, volgens de modellen van JPMorgan AM. Financiële indicatoren – zoals aandelenwaarderingen en obligatiespreads – wijzen volgens de zakenbank op een vergelijkbaar risico.

Hoge inflatie + lage werkloosheid = recessie

Andere modellen wijzen erop dat een Amerikaanse recessie onvermijdelijk zou zijn. De aan Harvard verbonden economen Alex Domash en (voormalig minister van Financiën) Lawrence Summers brachten bijvoorbeeld in kaart dat de combinatie van een werkloosheid van minder dan 5% en een inflatie van 4% of meer sinds 1955 altijd binnen acht kwartalen werd gevolgd door een recessie. In maart daalde de Amerikaanse werkloosheid tot 3,6%, terwijl de inflatie juist is opgelopen tot bijna 8%.

In plaats van de recessieschuilkelder op te zoeken, kunnen beleggers beter kijken wat er schuil gaat achter de waarschuwingsstatistieken. Uit een analyse van de Federal Reserve uit 2018 komt naar voren dat de kruising van de 10- en 2-jaarsrente onder meer een signaal is dat de obligatiemarkt inprijst dat de korte rente op langere termijn lager ligt dan op korte termijn. Daarmee wordt een voorschot genomen op renteverlagingen die de centrale bank zou doorvoeren in reactie op een groeivertraging.

Korter is beter

Een dergelijk signaal is minstens even goed op te pikken via obligaties met een kortere looptijd. Met name de koersvorming van 10 jaars-leningen wordt namelijk beïnvloed door veel meer factoren dan marktverwachtingen voor een recessie. Onderzoekers Eric Engstrom en Steven Sharpe (beide Federal Reserve) concludeerden in 2018 dat een rentekruising van leningen met een looptijd van 3 en 18 maanden zowel in theorie als in de praktijk een betere voorspeller voor recessies is.

Momenteel geeft deze indicator nog geen waarschuwingssignaal. Sterker nog: het renteverschil tussen beide leningen is razendsnel omhoog geschoten tot meer dan 200 basispunten. Dat is het hoogste niveau in meer dan twintig jaar. Het is echter de vraag of de obligatiemarkt met die felle beweging een signaal geeft dat de recessievrees overtrokken is, of juist voorsorteert op de renteverhogingen die de Federal Reserve de komende tijd doorvoert.

Voorlopig is het in ieder geval te vroeg om als belegger al positie te kiezen voor een economische neergang. Amerikaanse huishoudens staan er namelijk behoorlijk goed voor in vergelijking met de aanloop naar eerder recessies. De huishoudschuld als percentage van het bbp is in het afgelopen decennium gedaald van 120 naar 100%. Snel groeiende winsten wijzen er bovendien op dat bedrijven hogere kosten doorberekenen aan de klanten, die hogere prijzen willen en kunnen betalen. Als er al een recessie komt, gebeurt dat waarschijnlijk pas in 2023. En aangezien aandelenmarkten vaak nog een mooie eindsprint neerzetten richting het omslagmoment circa zes maanden voor de recessiestart, is dit een slecht moment om te proberen de markt te timen.