Is nivelleren dan toch een feestje?

Misschien had de man die bekend stond als de ‘sociale rambo’ wel een punt over de groeiende inkomensongelijkheid, zij het dan via een andere weg dan hij waarschijnlijk bedoelde. Afgelopen maand publiceerden drie Amerikaanse economen op de (virtuele) centrale bankiers-bijeenkomst in Jackson Hole namelijk een studie naar de al maar dalende en nu opmerkelijk lage rente in de VS.

De titel van het onderzoek van het drietal was Wat verklaart de daling van de lange rente; stijgende inkomensongelijkheid versus demografische ontwikkelingen.

Achter de renteontwikkeling

Demografische ontwikkelingen worden vaak als belangrijkste oorzaak voor de dalende rente genoemd. Een vergrijzende economie groeit immers minder snel, waardoor inflatie en rente dalen. De economen Atif Mian, Ludwig Straub en Amir Sufi zien echter de groeiende inkomensongelijkheid in de VS en niet de demografische ontwikkelingen als belangrijkste oorzaak voor de renteontwikkeling van de afgelopen decennia.

Volgens het drietal leiden hoge spaartegoeden tot een daling van de rente. Die spaartegoeden jagen immers allemaal een zeker rendement na dat dan door de tijd heen onvermijdelijk daalt.

Tot zo ver is hun conclusie niet wereldschokkend. Maar de reden die zij aanvoeren voor de hoge spaartegoeden in de VS is wel interessant. Een steeds groter deel van het Amerikaanse nationaal inkomen komt terecht bij een kleine groep topverdieners. Die groep welgestelden consumeert een procentueel kleiner deel van het inkomen en spaart sinds de jaren tachtig significant meer.

Het mechanisme

Het onderzoek van het drietal is ook van belang voor beleggers. De hoge spaartegoeden van de hoge inkomensgroepen duwen de rente omlaag, waardoor de waarde van de financiële activa als aandelen, obligaties en vastgoed stijgen. Omdat de hoge inkomensgroepen ook relatief veel meer aandelen, obligaties en vastgoed in bezit hebben worden de ‘rijken’ steeds rijker.

Een mechanisme dat nog verder wordt aangezwengeld door het extreem stimulerende monetaire beleid van de belangrijkste centrale banken, dat ook helpt om de rente laag te houden. Door deze ontwikkelingen neemt het risico op zeepbelvorming op de aandelen-, obligatie- en huizenmarkt toe.

Goed, nivelleren op de Hans Spekman-manier is misschien niet echt een feestje. Maar inkomensongelijkheid zou ook beleggers moeten interesseren. Al was het alleen maar uit welbegrepen eigenbelang.