Corona betekent een waterscheiding

Dit komt in de eerste plaats omdat nieuwe grote virusuitbraken, waar dan ook ter wereld, in de toekomst veel sneller tot paniek zullen leiden dan voorheen. De bekendste uitbraken van de 21e eeuw zijn tot nu toe zijn SARS (2002-2004), de Mexicaanse griep (2009), MERS (2012) en ebola (2013-2016). Geen van die virussen groeide uit tot een pandemie van de omvang die we nu zien.

De vreselijke dingen die we de komende weken en maanden gaan meemaken, zullen er echter voor zorgen dat overheden bij elke nieuwe virusuitbraak direct extreme maatregelen zullen nemen. Na 2020 zullen onze politieke leiders niet langer durven te gokken met dit soort zaken. Als het besmettingsgevaar daarmee snel verdwijnt, zal niemand achteraf precies kunnen zeggen of het harde ingrijpen heeft gewerkt of dat het virus een stuk minder schadelijk was dan aanvankelijk gedacht.

Verschillende regeringen hebben inmiddels laten blijken hard ingrijpen niet te schuwen. Na eerder Italië, Oostenrijk en Frankrijk is inmiddels ook het Verenigd Koninkrijk in ‘lockdown’. De meeste winkels zijn gesloten en burgers mogen alleen nog voor het hoognodige de straat op. Premier Rutte liet eerder deze week weten dat een dergelijke drastische stap ook in Nederland nadrukkelijk tot de mogelijkheden behoort.

Afbraak van globalisering

Een lockdown zorgt ervoor dat de economie vertraagt, en als de markten zo’n situatie inprijzen betekent dat lagere verhoudingen tussen koers en winst. Daarbij zal het coronavirus de afbraak van globalisering versnellen. En als elk land zoveel mogelijk in zijn eigen behoefte wil voorzien in plaats van alleen te doen waar het goed in is, stijgen de prijzen. Koers-winstverhoudingen zijn bovengemiddeld hoog bij prijsstabilisatie. Stijgen de prijzen, dan horen daar lagere koers-winstverhoudingen bij omdat inflatie de marge van bedrijven wegvreet. Het doorberekenen van dit margeverlies gebeurt nooit volledig en altijd met vertraging.

Onder dergelijke omstandigheden is er ook minder ruimte voor zogenoemde financial engineering. Denk daarbij aan al die (vooral Amerikaanse) bedrijven die hun schulden lieten oplopen om eigen aandelen in te kopen, met als doel de winst per aandeel veel meer te verhogen dan de totale winst van het bedrijf. De belangrijkste aanjager van zulke praktijken is de extreem lage rente. Het valt te verwachten dat het stimulerende beleid van overheden en centrale banken dermate extreme vormen zal aannemen dat het de toch al toenemende inflatie die het gevolg is van de afnemende globalisering nog een extra impuls zal geven. Dit zal de rente omhoog duwen, en de mogelijkheden voor financial engineering beperken. Dat vertaalt zich in lagere koers-winstverhoudingen.

De financiële markten denken nu dat de wereld van na het virus er anders uit zal zien dan de wereld van vóór het virus. Ik denk dat ze het bij het rechte eind hebben. De effecten van het coronavirus zullen nog jaren voelbaar zijn.