Koorddansen tussen diversificatie en concentratie in de portefeuille

Diversificatie is een simpele techniek om de verhouding tussen het rendement en risico te verbeteren. Het idee erachter is dat als één activaklasse slecht presteert, andere het goed zullen doen waardoor u nog altijd rendement maakt. Koopt u echter op het verkeerde moment de verkeerde dingen, dan wordt het beleggingsrisico mogelijk nog groter. Beleggers die vijf jaar geleden grondstoffen kochten, kunnen erover meepraten. Die diversificatie leverde enkel meer verlies op.

Te veel diversificatie is ook niet goed. Niet alleen spreiding is van belang, concentratie is dat evenzeer. Te veel spreiding doet namelijk het positieve effect van diversificatie teniet. Hoe groter het aantal beleggingen, hoe moeilijker het wordt om alle risico’s te doorgronden. Dat vergroot de blootstelling aan onbedoelde risico’s. Als u weet wat u doet, heeft u voldoende aan een enkele individuele belegging.

Diversificatie loont

Eigenlijk loont diversificatie alleen maar als er heel veel vergelijkbare beleggingen zijn. Daar staat tegenover dat concentratie vooral een logische oplossing is als het heel lastig is om goede beleggingen te vinden. Geconcentreerde (aandelen)portefeuilles brengen bovendien  een ongewenst (liquiditeits)risico met zich mee. Een grote blootstelling aan één belegging maakt het in- of uitstappen moeilijker zonder de prijs ervan te beïnvloeden.

Diversificatie is een manier om het beleggingsrisico te dempen, maar veel beleggers benadelen zichzelf door inconsistent gedrag. Ze diversifiëren excessief of concentreren hun beleggingen wanneer ze deze juist zouden moeten spreiden. Een belegger met een handvol aandelen is in elk geval verzekerd van een niet-gemiddeld rendement. Met een handvol goed uitgekiende aandelen kunt u significant hogere rendementen behalen.

Beleggers met geconcentreerde portefeuilles doorgronden aandachtig de intrinsieke waarde. Dat stelt hen in staat om de aandelen eruit te halen waarvan het weinig waarschijnlijk is dat ze op termijn zwaar zullen tegenvallen. Of u nu aandelen of obligaties koopt, beleggen is een tweestrijd tussen risico en rendement. Voor een deel heeft u het risico zelf in de hand. Als u helemaal geen risico wilt lopen, moet u uw geld op spaardeposito’s zetten. Duldt u neerwaartse koersbewegingen wel, dan kunt u met aandelen uw kansen op een goed rendement vergroten.

Gevaarlijke illusie

Elke belegging kent echter mindere tijden. Het idee achter diversificatie is dat wanneer één activa slecht presteert, andere het goed zullen doen. Maar spreiden met aandelen alleen is een gevaarlijke illusie. Dat bleek ook in 2008 tijdens de kredietcrisis, toen aandelen bleven daalden.

Het risico op neerwaartse koersbewegingen kunt u met diversificatie deels opgevangen. Obligaties dienen in beleggingsportefeuilles als stootkussen voor de ongewenste koersschommelingen van aandelen. De negatieve correlatie tussen aandelen en obligaties vormde jarenlang de basis voor de opbouw van beleggingsportefeuilles. Daarnaast waren obligaties decennialang een veilige haven voor de slechte tijden op de beurs. Ze vormden een schuiloord dat beleggers voorzag van een mooie rente, maar we zitten nu in een structureel andere omgeving.

Het punt is niet zozeer dat de reële rente negatief is. In het verleden was de inflatie al vaker hoger dan de nominale rente, maar die is nu vaak negatief. Dat heeft ervoor gezorgd dat veel spaarders en obligatiebeleggers naar aandelen zijn overgestapt, terwijl ze eigenlijk geen neerwaartse koersbewegingen dulden. Dat vraagt om een flexibele aanpak van de klassieke 60/40-regel.

Diversificatie binnen de portefeuille

Over het algemeen wordt aangeraden om 60% van uw vermogen in aandelen te stoppen en 40% in obligaties. De ideale verhouding tussen obligaties en aandelen is afhankelijk van uw risicotolerantie. De risicoaversie van obligatiebeleggers kan aanleiding zijn voor een verhoogde volatiliteit zodra aandelen mindere tijden beleven. Neem risico van tafel als aandelenindices onder hun 200-daags voortschrijdend gemiddelde zakken. Die lijn is een betrouwbare voorspeller van goede en slechte tijden op de beurs.