Buitenlandse Zaken: omslag nadert voor Rio Tinto en BHP Billiton

Mijnbouwers Rio Tinto en BHP Billiton beleven mooie tijden op de beurs. De vraag dringt zich echter steeds meer op hoe lang het gunstige beursklimaat nog aanhoudt.

De oplopende ijzerertsprijs zorgt voor hogere kasstromen bij de mijnbouwers, wat gunstig is voor toekomstige aandeelhoudersvergoedingen. Maar niet alle grondstoffenprijzen gaan dezelfde richting uit. De tweespalt tussen recessievrees en de hoop op bijkomende stimuli maakt het tot een lastige klus om in te schatten hoe de situatie binnen enkele kwartalen zal zijn.

Voorlopig geen recessievrees

De beurzen houden in elk geval nog geen rekening met een recessiescenario. BHP Billiton was sinds 2011 niet meer zo duur als nu en voor Rio Tinto stonden er voor het laatst in 2008 hogere cijfers op de koerstabellen. De kasstromen, waarderingen en aandeelhoudersvergoedingen hangen met name samen met de gerealiseerde prijzen. Hier speelt ijzererts een dominante rol, met een aandeel van 70% in de bruto bedrijfswinst (ebitda) van Rio Tinto en 40% in die van BHP. Voorlopig komt er geen einde aan de opwaartse prijstrend die begin dit jaar inzette na het noodlottige ongeval bij de Brucutu-mijn van het Braziliaanse Vale, waarbij een dam doorbrak. Anders dan door velen werd voorspeld, kwam er geen prijscorrectie. Integendeel. De referentieprijs van een ton erts met een ijzergehalte van 62% klom deze maand boven $110. Dat is het hoogste tarief sinds 2014.

h3>Krap aanbod bij ijzererts…

Vale heeft inmiddels toestemming gekregen om de getroffen mijn weer op te starten. Desondanks zal de Braziliaanse output dit jaar met 90 miljoen ton afnemen. Doordat er veiligheidsmaatregelen zijn genomen die nieuwe dambreuken moeten voorkomen, zal deze daling bovendien structureel van aard zijn. Australië is namelijk niet bij machte om de productieafname te compenseren en kampt bovendien met zijn eigen problemen. Zo werd het westen van het land dit voorjaar getroffen door een aantal hevige tropische cyclonen. Die lieten hun sporen na in de logistieke infrastructuur van verschillende exporthavens.

Zowel Rio Tinto, BHP Billiton als Fortescue Metals ondervonden hiervan de gevolgen. Rio Tinto liet al weten dat de verscheepte volumes in het eerste kwartaal met 14% zijn afgenomen in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Het herstel van de exportinfrastructuur kost bovendien meer tijd dan verwacht omdat Rio Tinto ook getroffen werd door een brand bij de East Intercourse Island haveninfrastructuur in Pilbara. Dit bracht Rio er toe om de productieprognose voor 2019 neerwaarts bij te stellen naar 320 tot 330 miljoen ton, tegenover een eerdere verwachting van 333 tot 343 miljoen ton. Een productiecijfer aan de onderkant van deze nieuwe bandbreedte zou een daling betekenen ten opzichte van 2018.

IJzererts is de basisgrondstof voor de productie van staal. Aan de vraagzijde bereikte de Chinese staalproductie vorige maand een nieuw recordniveau. China is goed voor de helft van zowel de mondiale productie als de mondiale vraag naar staal. Analisten verwachten voor 2019 gemiddeld een aanbodtekort van 100 miljoen ton ijzererts. Dit wordt vooral gecompenseerd door de voorraden aan te spreken. De Chinese ijzerertsvoorraden zijn afgenomen naar 121,6 miljoen ton. Dat is het laagste cijfer sinds begin 2017. Op korte termijn zal het aanbod van ijzererts krap blijven.

…maar niet bij basismetalen

De stijging van de ijzerertsprijs staat in contrast met de prijsdalingen bij koper en aluminium. Deze basismetalen zijn samen goed voor een kwart van de ebitda van Rio Tinto. Bij BHP Billiton tekent koper voor een vijfde van de ebitda, net als steenkool en olie.

De prijzen van koper en aluminium noteerden beiden in ruim een jaar niet meer zo laag. Dat komt door de recessievrees en de onzekerheid rond de handelsoorlog. In tegenstelling tot ijzererts is er bij beide metalen voorlopig geen krapte aan de aanbodzijde.

Ook de steenkoolprijs is dit jaar toegenomen, maar de klim was minder extreem dan bij ijzererts. Met de olieprijs ging het sinds eind april dan weer de verkeerde richting uit. BHP verkocht vorig jaar zijn schalie-activiteiten aan BP en houdt enkel nog conventionele olieproductie over.

Hogere vergoedingen?

De hogere ijzerertsprijzen zullen zowel bij Rio Tinto als BHP leiden tot hogere kasstromen. Door het hogere aandeel van ijzererts zal het effect bij Rio Tinto het grootst zijn. J.P.Morgan verwacht voor BHP Billiton dit jaar een klim van de ebitda naar $24,7 mrd. Volgens de prognoses zal de ebitda van Rio Tinto met bijna een derde stijgen, naar $24,3 mrd. Rekening houdend met de geschatte kapitaaluitgaven zullen beide mijngroepen meer dan $10 mrd kunnen besteden aan dividenden of de inkoop van eigen aandelen. Rio Tinto heeft daarbij iets meer ruimte, omdat de netto schuldpositie $3,5 mrd lager is. BHP Billiton zal de schuld dit jaar reduceren naar $9 mrd, ten opzichte van ruim $16 mrd twee jaar geleden.

BHP had al zo goed als schuldenvrij kunnen zijn, maar de groep koos er vorig jaar voor om de opbrengst van de schalieverkoop uit te keren aan de aandeelhouders. De verkoop van niet-kernactiva kan voor beide groepen nog enkele miljarden dollars opleveren. Over concrete maatregelen rond aandeelhoudersuitkeringen komt wellicht pas meer duidelijkheid in augustus, bij de publicatie van de halfjaarcijfers.

Vooruitzichten Rio Tinto en BHP Billiton

Rio Tinto is de enige grote ijzerertsproducent die nog over voldoende capaciteit beschikt om op relatief korte termijn de productie uit te breiden. Zonder rekening te houden met de impact van natuurgeweld, moet vanaf 2021 een output van 360 miljoen ton mogelijk zijn. Dit is ongeveer 10% meer dan het huidige productievolume. Rio overweegt ook om het Simandou-project in Guinea opnieuw leven in te blazen.

Na de uitstap uit steenkool voor energiecentrales mikt Rio voortaan meer op schone energie. Het Jadar-lithiumproject in Servië is een eerste stap in deze richting. Dit moet, als alles goed gaat, in 2023 operationeel worden. Ook bij koper en aluminium zitten expansieprojecten in de pijplijn, maar nieuwe mijnen worden pas in de tweede helft van volgend decennium operationeel.

Bij BHP Billiton zal koper de komende jaren de snelst groeiende tak zijn, met geplande investeringen in Olympic Dam en Spence. Over het Jansen-potashproject in Canada wordt wellicht volgend jaar beslist. BHP pompte al $4 mrd in het project, waar op technisch vlak met verschillende uitdagingen rekening moet worden gehouden. De terugverdientijd is met tien jaar ook vrij lang. Zowel Olympic Dam (ondergronds) als Jansen zijn projecten met een bovengemiddeld operationeel risico.

Conclusie

Ondanks de aanhoudend krappe aanbodzijde ben ik van mening dat in de ijzerertsprijs al veel positief nieuws is verdisconteerd. Dit geldt bijgevolg ook voor de beurskoersen van Rio Tinto en BHP Billiton. Ik zie op korte termijn de ijzerertsprijs echter niet instorten, en verwacht deze zomer een toename van de aandeelhoudersvergoedingen bij beide mijngroepen. Dit moet het neerwaartse koersrisico beperken. De lage waardering geeft een vertekend beeld omdat die op basis van recordwinsten wordt berekend.

Vooral omwille van de piekende ijzerertsprijs en de recente koersprestatie van beide aandelen verlaag ik het advies voor zowel Rio Tinto als BHP Billiton naar ‘houden’.