Updates

Aandelen Nederland

Ebusco

Advies
houden
Aandelen Internationaal

Home Depot

Advies
verkopen
Aandelen Nederland

Corbion

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Aalberts

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

L'Oréal

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

LVMH

Advies
houden
Aandelen Internationaal

PayPal

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Pharming

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Basic-Fit

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Heijmans

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Kendrion

Advies
kopen
Aandelen Nederland

CTP

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

Bayer

Advies
verkopen
Aandelen Nederland

CMcom

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Universal Music Group

Advies
houden
Aandelen Nederland

Aegon

Advies
houden
Aandelen Nederland

NN Group

Advies
kopen
Aandelen Nederland

ASR

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

AB Inbev

Advies
houden
Aandelen Nederland

SBM Offshore

Advies
kopen

Updates

Aandelen Nederland

Ebusco

Advies
houden
Aandelen Internationaal

Home Depot

Advies
verkopen
Aandelen Nederland

Corbion

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Aalberts

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

L'Oréal

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

LVMH

Advies
houden
Aandelen Internationaal

PayPal

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Pharming

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Basic-Fit

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Heijmans

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Kendrion

Advies
kopen
Aandelen Nederland

CTP

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

Bayer

Advies
verkopen
Aandelen Nederland

CMcom

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Universal Music Group

Advies
houden
Aandelen Nederland

Aegon

Advies
houden
Aandelen Nederland

NN Group

Advies
kopen
Aandelen Nederland

ASR

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

AB Inbev

Advies
houden
Aandelen Nederland

SBM Offshore

Advies
kopen
Verhaal van de Week Karel Mercx, 5 jun 2019 14:00

De bearmarkt is dichterbij dan u denkt

0 0 Leestijd ongeveer

Na het prachtige eerste kwartaal op de aandelenmarkten groeide het geloof in het herstel van de bullmarkt. Nu is de twijfel terug. Zitten we in een bullmarkt of dient de bearmarkt van vorig najaar zich alweer aan? Tijd voor een grondige analyse.

De Amerikaanse president Donald Trump opende vorige week een nieuw front in de handelsoorlog die hij is begonnen. Hij liet via een tweet weten dat vanaf 10 juni op goederen uit Mexico een invoerheffing van 5% van kracht is, die geleidelijk wordt verhoogd tot 25%. Mexico kan de heffingen alleen ongedaan maken als het zijn grenzen sluit voor mensen die proberen op illegale wijze de Verenigde Staten te bereiken. De stap is opvallend, aangezien er eind 2018 op de G20 een handelsakkoord was gesloten tussen Canada, Mexico en de VS. Trump houdt zich dus niet aan zijn afspraken.

Ook op het andere front in de Amerikaanse handelsoorlog, dat met China, was er beweging. Volgens de Chinese overheidskrant Global Times werkt de Chinese regering aan een lijst met bedrijven die geen zaken meer mogen doen in China. Het zou een vergeldingsmaatregel zijn voor het weren van het Chinese techbedrijf Huawei van de Amerikaanse markt.

Vanzelfsprekend is het Amerikaanse protectionisme geen goed nieuws voor de aandelenbeurzen. Net zoals de Amerikaanse recessie van begin deze eeuw werd gezien als een effect van de aanslagen van 11 september 2001, en de Amerikaanse recessie van 2008 als een gevolg van de hypotheekcrisis, zal de komende Amerikaanse recessie – en de koersdalingen die daarmee gepaard zullen gaan – worden gezien als een gevolg van de huidige afscherming van de Amerikaanse markten. Het protectionisme van de Verenigde Staten is sinds de jaren dertig niet meer zo sterk geweest.

Waarderingen opgelopen

Het zou echter niet terecht zijn om een eventuele scherpe daling op de aandelenmarkten geheel, of zelfs maar grotendeels, te wijten aan het beleid van de Amerikaanse regering. Als er een grote correctie komt, of zelfs een crash, dan is de belangrijkste oorzaak daarvan dat de waarderingen op de Amerikaanse beurs in rap tempo enorm zijn opgelopen. Beleggers hebben de afgelopen tien jaar kunnen genieten van de  langste bullmarkt in de Amerikaanse geschiedenis. Sinds 9 maart 2009 was er in 3484 dagen een dollarrendement te behalen van 253% (15,9% per jaar). Omgerekend naar euro’s is dat 328% (17,4%). Dit feest kwam op 26 december 2018 ten einde, toen de S&P500 intraday met 20,2% daalde (van 2940,91 naar 2346,58) en de bullmarkt omsloeg in een bearmarkt.

De koersdalingen waren niet te wijten aan de handelsoorlog, maar aan de voorzitter van de Fed, de Amerikaanse centrale bank. Deze Jerome Powell liet in oktober weten dat de Amerikaanse economie voor het eerst in tien jaar op eigen benen zou moeten staan, en dat de Fed daarom zou beginnen met het afbouwen van de $3,6 bln aan gekochte assets op de balans. Ook liet Powell weten dat er nog wel een aantal renteverhogingen aan zaten te komen. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn elf van de dertien cycli van renteverhogingen geëindigd in een Amerikaanse recessie.

In december gooide Powell nog wat meer olie op het vuur door te zeggen dat het afbouwprogramma ook tijdens een economische crisis in stand zou blijven. Alleen als hij zou denken dat de VS aan de vooravond stonden van een nieuwe depressie, zou hij de geldpers weer aanzetten. Hij voegde daar echter aan toe dat de economie goed draaide en dat er in 2019 nog een aantal renteverhogingen zou volgen.

Beleggers schrokken zich een hoedje. Powell, zo dachten ze, had kleur bekend. Met een persoonlijk vermogen van meer dan $100 mln was dit geen man die, zoals zijn voorgangers, na zijn ambtstermijn zou moeten bestaan van lucratieve spreekbeurten. Powell hoefde dus geen vrienden te maken op Wall Street. Integendeel: hij leek juist de man die de dictatuur van Wall Street zou gaan breken. Powell zorgde er met zijn uitspraken voor dat december 2018 de slechtste decembermaand voor aandelen werd sinds 1931.

Grootste ommekeer ooit

De vrees was van korte duur. Nog voor het einde van het jaar, op 26 december, leek het er al op dat Powell de koersdalingen op de financiële markten – een rechtstreeks gevolg van zijn uitspraken – niet meer trok. Die dag gaf hij een toespraak, en op 4 januari nog een, die samen de grootste ommekeer inluidden in het meer dan honderdjarige bestaan van de Fed. De financiële markten hadden niet meer dan twee maanden op eigen benen gestaan.

De Fed nam geen halve maatregelen. Renteverhogingen zouden er niet meer komen en het afbouwen van de balans van de Fed zou in 2019 worden gestopt. Bovendien liet Powell doorschemeren dat erover werd gesproken om de geldpers ook te gebruiken buiten crisistijd.

De aandelenmarkten werden helemaal gek. Wat volgde was het snelste herstel ooit na een daling van 20%. De S&P500 bereikte op 1 mei dit jaar met 2954,13 een nieuwe hoogste stand ooit, maar liefst 25,9% hoger dan op 26 december vorig jaar. Desondanks denk ik dat de aandelen ook op dat moment nog altijd in een bearmarkt zaten – en dat ze dit, na alle dalingen van de laatste tijd, vanzelfsprekend nog steeds zitten. Een van de redenen daarvoor is dat opwaartse rally’s binnen een bearmarkt zeer heftig kunnen zijn. De heftigste bearmarkt-rally uit de geschiedenis deed zich voor tussen 13 november 1929 en 17 april 1930. De Dow Jones steeg toentertijd met 48,0%.

De belangrijkste reden dat ik nog altijd uitga van een bearmarkt in aandelen, is dat de wereldeconomie steeds verder afkoelt. De handelsoorlog zal dat proces alleen maar versnellen. De stand van de Citigroup Surprise Index is wat dat betreft een veeg teken. Deze index meet het verschil tussen verwachting en realiteit van de economische cijfers in de tien grootste economieën ter wereld. Een nulstand betekent dat de cijfers precies in lijn zijn met de verwachting van analisten. De Citigroup Surprise index staat sinds 6 april 2018 onder nul. Met 421 dagen is dat een record. Analisten schroeven de verwachtingen terug, maar de economische cijfers zijn nóg negatiever. Gedurende de mondiale financiële crisis stond de index tussen 16 juni 2008 en 6 mei 2009 ook onder nul. Dit zijn 325 dagen.

Het grote verschil met toen is dat de Chinese economie nu niet in topconditie is. De Amerikaanse bank Wells Fargo heeft berekend dat in april en mei de Chinese vraag naar diesel gedaald is met respectievelijk 14 en 19%. De Chinese economie gebruikt nu evenveel diesel als tien jaar geleden. Ook de economische situatie in Zuid-Korea vertelt ons veel over de staat van de Chinese economie. Het is namelijk een van de weinige landen die meer naar China exporteren dan ze importeren. De Zuid-Koreaanse export ligt nu 6,3% lager dan een jaar geleden, die van Japan naar China zelfs 11,6% lager.

Alle belangrijke exportlanden hebben last van de afkoelende wereldeconomie. Vooral Duitsland valt op. Afgelopen maand gingen er 60.000 meer banen verloren dan er bij kwamen. De laatste keer dat er in één maand zoveel Duitsers werkloos werden, was in 2008.

Nog nooit zo’n lange groeifase

Het zou niet vreemd zijn als de Verenigde Staten in een recessie belanden. Sinds 1795, het jaar waarin voor het eerst economische groei werd bijgehouden, is er nog nooit zo’n lange groeifase geweest. Het opvallende aan recessies is echter dat bijna niemand de start doorheeft. In de zomer van 2008 dacht de meerderheid van de analisten dat er geen recessie in de Verenigde Staten was. In september bleek opeens dat de recessie al in december 2007 was begonnen.

Een vertragende wereldeconomie zorgt voor minder omzet en winst bij bedrijven. Beleggers kopen aandelen omdat zij een gedeelte van de winst willen. Zolang de wereldeconomie blijft vertragen, ga ik er dan ook van uit dat de bearmarkt aanhoudt. De vraag is dan hoe ver de koersen kunnen dalen. Het is verontrustend dat de waardering op Wall Street nu net zo hoog is als in 1929, het jaar dat de Grote Depressie begon. Dit betekent dat als er dezelfde fouten worden gemaakt als in 1929, er net zo veel van de koersen af kan – maar liefst 86% – als toen.

De kans dat dit gebeurt is echter klein. De Fed stimuleerde tijdens de neergang van 1929-1932 de economie niet en iedereen bij de centrale bank in 2019 weet de situatie daardoor verergerde. Je mag echter wel de vraag stellen hoe goed stimuleringsprogramma’s na tien jaar nog werken.

Er zijn daarnaast meerdere aanwijzingen dat de marktsentiment aan het omslaan is. Eén is dat er rond de top van de markt vaak meerdere mislukte beursgangen zijn. Denk aan de beursgang van World Online in 2000. De aandelenkoers van dat bedrijf halveerde binnen een maand. Anno 2019 zijn de tientallen procenten koersdaling van Uber, Lyft en Pinterest minder extreem, maar ze zijn ook zeker niet wat nieuwe aandeelhouders ervan hadden verwacht.

Ik zie nog meer aanwijzingen voor een bearmarkt in de drie beleggingen die ik besprak in mijn artikel van december over het einde van de langste bullmarkt ooit in Amerikaanse aandelen. De eerste is de iShares USD Treasury Bond 20+yr UCITS ETF (ISIN IE00BSKRJZ44 en tickercode IDTL). Deze moet oplopen op het moment dat beleggers vluchten naar Amerikaanse staatsobligaties van 20 jaar en langer. Deze ETF is sinds 18 december 2018 opgelopen met 14,2%. De tweede is de iShares Physical Gold ETC (ISIN IE00B4ND3602 en tickercode IGLN). Deze is opgelopen met 6,2%. Dat beleggingen die goed moeten presteren in een bearmarkt het zo goed doen in de eerste helft van 2019, is een teken dat er geen bullmarkt is.

Daarnaast gaat het einde van een bullmarkt en het begin van de bearmarkt gepaard met meer beweeglijkheid. We hebben in het afgelopen jaar tot nu toe twee optieposities (calloptie) ingenomen op de VIX (de derde belegging die ik in december tipte). De eerste is afgelopen met een winst van 122,9% en de tweede is verkocht met een winst van 66,90%. Op Twitter publiceerde ik de aan- en verkoop van deze posities, om precies het aankoop- en verkoopmoment weer te geven.

Ik wil nu een nieuwe positie openen in de VIX, maar daarvoor moet eerst de volatiliteit naar beneden. Aandelen zijn de afgelopen week sterk gedaald, en dit betekent dat de kans op een herstelrally groeit. Goud en staatsobligaties zijn blijven wel koopwaardig.

Alert

Selecteer de onderwerpen waarover u een Beleggers Belangen alert wilt ontvangen. Uw selectie wordt direct bewaard en kunt u op ieder moment zelf aanpassen.

Verder lezen?

Blijf dagelijks op de hoogte van het laatste beleggingsnieuws. Ontdek Beleggers Belangen nu vanaf €10,75 per maand. Bent u nieuw en wilt u eerst meer informatie? Klik dan hier! 

 Bekijk onze abonnementen hier!
Meer uitleg over inloggen? Lees de FAQ