Fondsbeheerders in het nauw

Ontwrichting

Onder Angelsaksische aanbieders van beleggingsfondsen is ‘disruption’ – ontwrichtende verandering – een populair beleggingsthema. Fondsbeheerders spreken graag over de verstrekkende invloed van technologie op ‘oude’ bedrijven en over ‘disruptie’ van milieu en politiek klimaat. Er is echter nog een terrein waar ‘ontwrichtende verandering’ hoogtij viert. Namelijk dat van de fondsbeheerders zelf. In een gezamenlijk rapport schetsen zakenbank Morgan Stanley en consultant Oliver Wyman een weinig optimistisch beeld van de kernactiviteit van fondsaanbieders: het actief beheren van beleggingsfondsen met als doel de benchmark of referentie-index te verslaan. Deze activiteit komt structureel onder druk omdat beleggers massaal op goedkopere ETF’s overstappen. Beleggingsproducten die de index niet willen verslaan, zoals actieve beheerders nastreven, maar die zo nauwkeurig mogelijk het rendement van een index proberen te repliceren. Volgens de twee instituten zal de omzet uit traditioneel actief beheer in ontwikkelde landen de komende vijf jaar met een derde afnemen. Aanbieders van actief beheerde fondsen moeten bereid zijn om met lagere kosten de concurrentie aan te gaan, waarschuwen Morgan Stanley en Oliver Wyman. Dat proces is al deels op gang gekomen, blijkt uit een onderzoek van de Amerikaanse branchevereniging ICI. In 1997 lag de gemiddelde beheervergoeding van Amerikaanse aandelenfondsen nog op 0,99%. Afgelopen jaar was dat nog slechts 0,55%.

Geen aanbeveling

De druk op de vergoedingen wordt voor een flink deel veroorzaakt door de opkomst van ETF’s. Die hebben hun opmars niet alleen aan de lage kosten te danken. Ook de matige prestaties van de actieve fondsbeheerders speelt een rol. Dat werd weer eens bevestigd door een onderzoek van SPIVA, onderdeel van indexaanbieder Standard & Poor’s. In dit terugkerend onderzoek worden de prestaties van actief beheerde fondsen afgezet tegen het rendement van verschillende indices. De meest recente editie van dit onderzoek was opnieuw geen aanbeveling voor actief beheer. Voor het negende jaar op rij slaagde de meerderheid (64,5%) van de actief beheerde fondsen er in 2018 bijvoorbeeld niet in de voor hun relevante benchmark – de S&P500-index – te verslaan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat beleggers steeds minder voor deze dienstverlening willen betalen. Toch is de omzet van de fondsaanbieders de afgelopen vijf jaar nog met jaarlijks gemiddeld 4% gestegen, zo berekenden Morgan Stanley en Oliver Wyman. Voor de komende drie tot vijf jaar zijn de verwachtingen echter minder positief. De twee instituten gaan uit van een daling van de jaarlijks gemiddelde omzetgroei tot slechts 1%.

Goed maken

Bijna twee jaar geleden schreef ik over de onhoudbaar hoge winstmarges van de aanbieders van beleggingsfondsen. De winstmarges zijn langer op een hoog niveau gebleven dan ik had verwacht. Maar beleggers houden twijfels en die worden nergens zo duidelijk gemaakt als in de koersen en waarderingen van de beursgenoteerde fondsbeheerders (zie grafiek). Volgens Morgan Stanley en Oliver Wyman is de koers-winstverhouding van de aandelen van de fondsbeheerders op het laagste niveau in twintig jaar tijd gekomen. Om tot de bescheiden jaarlijkse omzetgroei van 1% te komen – en de gunst van beleggers enigszins terug te winnen – moet de sector een aantal veranderingen doorvoeren, stellen de instituten.  Fondsbeheerders moeten hun expertise verschuiven naar vermogenscategorieën als opkomende landen en niet-beursgenoteerde beleggingen, zoals infrastructuur en private debt. Expertise waar beleggers wel voor willen betalen, menen Morgan Stanley en Oliver Wyman. Het is te hopen dat beleggers in deze categorieën dan wel waar voor hun geld krijgen. De fondsbeheerders hebben wel wat goed te maken. Aan de kopers van hun producten en aan hun aandeelhouders.