Een radar voor boekhoudschandalen

In de nasleep van het boekhoudschandaal was de link tussen ketchup van Kraft Heinz en de bloedrode koerscijfers snel gelegd. Het aandeel van het voedingsconcern daalde met ruim 25% nadat de onderneming beleggers liet schrikken met een enorme afboeking. De onderneming stelt de waarde van verschillende afdelingen – zoals vleeswaren van Oscar Mayer en de kaasdivisie – met maar liefst $15,4 mrd neerwaarts bij. De afboeking komt op een vreemd moment, aangezien het bedrijf de jaarlijkse impairment-testen altijd in het tweede kwartaal uitvoert. Beleggers moeten dan ook niet raar opkijken als er de komende tijd meer slecht nieuws naar buiten komt bij Kraft Heinz.

Zoek de fout

Voor beleggers en analisten is het heel lastig om dit soort tegenvallers aan te zien komen. Als een accountant de jaarresultaten aftekent, betekent niet dat werkelijk alle financiële cijfers tot achter de komma zijn nagelopen. Dat gebeurt gebruikelijk steekproefsgewijs. Daar komt bij dat boekhoudfraude ook altijd een heel klein risico is, met in potentie enorme gevolgen. Toch kan een belegger wel iets doen om zich te beschermen tegen boekhoudschandalen zoals bij Kraft Heinz. Wie door een duurzame bril naar bedrijven kijkt, ontdekt soms zaken die verborgen blijven wanneer je alleen op de cijfers let.

In de beleggingswereld wordt in dit opzicht vaak gesproken over aandacht voor de zogeheten ESG-factoren: environment (milieu), social (maatschappelijke zaken) en governance (fatsoenlijk bestuur). Zaken op het vlak van milieu trekken in de media de afgelopen jaren veel aandacht. Door klimaatafspraken en de regelgeving die daaruit voortvloeit, staan duurzame energie en de CO2-voetafdruk nu volop in de schijnwerpers staan. Bij Kraft Heinz was fatsoenlijk bestuur echter het zwakke punt. Sommige beleggingsfondsen en ETF’s die oog hebben voor duurzame criteria, bleven buiten schot bij de koersdaling van het aandeel.

Echt onafhankelijk

De Raad van Commissarissen (RvC) van de onderneming bestaat bijna volledig uit vertegenwoordigers van grootaandeelhouder Berkshire Hathaway en voormalige bestuurders van Kraft en Heinz. Het ontbreken van een echt onafhankelijke RvC was voor sommige professionele investeerders aanleiding om niet in Kraft Heinz te beleggen. ESG wordt steeds meer gezien als hulpmiddel bij het in kaart brengen van risico’s, in plaats van puur als een idealistische beleggingsvorm. Aandacht voor duurzame factoren is in de ontwikkelde wereld echter geen garantie voor een forse verbetering van het risico-rendementsprofiel. Veel bedrijven scoren al behoorlijk hoog op ESG-vlakken, terwijl grote schandalen relatief schaars zijn. In de opkomende wereld valt op dit gebied nog veel terrein te winnen. Juist in dit marktsegment kan een duurzame beleggingsstijl zich uitbetalen.

Andere belangen

In veel opkomende markten is het helaas niet vanzelfsprekend dat topbestuurders het belang van aandeelhouders op de eerste plaats zetten. Het komt maar al te vaak voor dat een grootaandeelhouder een heel ander doel voor ogen heeft dan andere beleggers. Een telecombedrijf in staatshanden kan bijvoorbeeld onder druk van de overheid de tarieven laag houden, zodat een groot deel van de bevolking goedkoop kan bellen. Onder meer door dit soort verschillen ligt het rendement van de MSCI EM ESG Leaders Index sinds 2008 gemiddeld 3,5 procentpunt hoger dan dat van de MSCI EM Index, terwijl de volatiliteit juist iets lager ligt. In dit blad heeft u de afgelopen tijd al verschillende verhalen gelezen over de kansen van aandelen uit opkomende markten. Wie dit marktsegment bespeelt met een ESG-ETF of fonds, kan zijn risico-rendementsprofiel flink verbeteren.