Koers houden als de beurs keldert

De beheerders van de voorbeeldportefeuilles van Beleggers Belangen laten zien hoe zij omgaan met de risico’s en mogelijkheden van deze tijd.

Koopkansen

Na het uitermate teleurstellende beleggingsjaar 2018 kan het voor beleggers geen kwaad om zichzelf eraan te herinneren dat de mooiste koopkansen zich vaak voordoen in tijden waarin de beurzen kelderen en vele aandeelhouders in paniek hun stukken verkopen. Niet voor niets luidt een van de bekendste beursclichés dat je moet kopen ‘als het bloed door de straten loopt’. Maar hoe weet je of dit moment is aangebroken? Wanneer wordt een beurscorrectie een beurscrisis? En nog belangrijker: hoe weet je of het bloeden gestelpt is en of de bodem is bereikt? Want dat is uiteraard hét moment om weer in te stappen.

Positief rendement

De vorige crisis kende zijn dieptepunt bijna exact tien jaar geleden, in maart 2009. Maar dat wisten we toen nog niet. Ook nu valt het vanzelfsprekend met geen mogelijkheid te zeggen hoe lang het negatieve sentiment op de beurzen aanhoudt en wanneer de koersen weer structureel gaan stijgen. Om die reden is het eigenlijk per definitie onverstandig om bij een flinke beurscorrectie de beleggingsportefeuille geheel van de hand te doen. Dan ga je er namelijk blind van uit dat wat er nu gebeurt, ook morgen zal gebeuren – dat de beurzen dus ook in de toekomst zullen blijven dalen. Wij gaan er echter van uit dat er in elk beursklimaat beleggingen te vinden zijn waarmee een positief rendement kan worden gemaakt. Bovendien, als er één zekerheid is die het verleden beleggers biedt, dan is het dat koersen op de lange termijn altijd stijgen, en dat ze daarbij vrijwel altijd hun oude hoogtepunten weten te overtreffen.

Die zekerheid van stijgende koersen op lange termijn betekent echter niet dat je dan maar stilletjes moet blijven wachten tot alles beter wordt. Dat is een bijna even ondoordachte strategie als bij de eerste de beste flinke correctie alles verkopen – zeker als die correctie volgt op een van de langste bullmarkten in de geschiedenis.

Handvatten

Maar hoe moet het dan wel? Om u een handvat te bieden in deze barre beurstijden delen de beheerders van zes voorbeeldportefeuilles van Beleggers Belangen in dit artikel hun eigen aanpak en beleggingsvisie met u. Zo hopen wij u te kunnen helpen om, afhankelijk van uw beleggingsdoel, -horizon en -strategie, uw portefeuille zo in te richten dat u optimaal kunt profiteren van de volgende periode van beursstijgingen.

Vinger aan de pols

Hoe onze portefeuillebeheerders zich in het huidige beursklimaat gedragen, hangt sterk af van de blik waarmee zij naar de markt kijken. Wat dat betreft is er een duidelijk verschil tussen de beheerders die de blik op de lange tot zeer lange termijn gericht houden, en de beheerders die in de forse beurscorrectie aanleiding zien om ook voor de kortere termijn maatregelen te nemen.

Tot die laatsten behoort Johan Brinkman, die al medio december besloot om fors in te grijpen in de samenstelling van de Portefeuille NL. Dat hield rechtstreeks verband met de aard van deze portefeuille, die uitsluitend belegd is in Nederlandse aandelen. Na een zwaar jaar ruimden zeven aandelen het veld, waaronder Aalberts, ASML en TKH. Vijf aandelen kwamen daarvoor in de plaats: Ahold Delhaize, OCI, Galapagos, SBM Offshore en AkzoNobel. Van die vijf heeft SBM het sindsdien goed gedaan, heeft Galapagos een tik gehad en is de rest vrij goed blijven liggen.

Mutaties

Verdere mutaties in de Portefeuille NL zijn echter op korte termijn zeker niet uitgesloten. Meer dan bij de andere portefeuilles, houdt de beheerder hier voortdurend de vinger aan de pols. Er zijn namelijk een paar echte zorgenkindjes, te weten Vastned en AMG. Vooral dat laatste aandeel is een probleemgeval aan het worden. Het technische advies dat Beleggers Belangen hanteert voor AMG staat inmiddels op ‘verkopen’. Dat mag een waarschuwing zijn, want het opvolgen van eerdere technische adviezen voor de aandelen van de Portefeuille NL had koersverliezen kunnen besparen. Mocht AMG uit portefeuille worden genomen, dan zal het worden vervangen door een ander industrieel aandeel, bijvoorbeeld Hunter Douglas, of door een aandeel uit een sector waarin de Portefeuille NL nog niet belegd is, zoals detachering of logistiek. Op die manier blijft de spreiding intact.

Veel cash

Spreiding is ook het devies van Hildo Laman, beheerder van de ETF-portefeuille. Anders dan Johan Brinkman, heeft hij in de onrust die de beurzen de laatste maanden heeft geteisterd, geen aanleiding gezien om wijzigingen in de portefeuille door te voeren. De ETF-portefeuille is ingericht voor de lange termijn, en koersschommelingen horen er nu eenmaal bij, zo luidt de beleggingsvisie van deze beheerder. Sommige ETF’s (technologie) bewegen weliswaar harder dan andere (obligaties), maar van tevoren weet je nooit welke categorie het goed gaat doen. Laman ziet al met al geen reden voor mutaties in de portefeuille. Wel is er bij het vervangen van de Amerikaanse ETF’s in de portefeuille, afgelopen zomer, voorzichtigheidshalve al een groter deel in cash aangehouden. Die middelen zullen bij (veel) lagere koersen gebruikt worden voor nieuwe aankopen, maar er staan nog geen potentiële nieuwe beleggingen op de radar. Overigens gaat beheerder Laman ervan uit dat de beurzen het komende jaar zullen stijgen, omdat de kans daarop statistisch gezien groter is dan de kans op koersdaling.

Onevenredig snel gedaald

Een portefeuille waarin nóg meer cash wordt aangehouden dan in de ETF-portefeuille, is de Defensieve portefeuille, die voor meer dan de helft uit contanten bestaat. De reden daarvoor ligt volgens beheerder Karel Mercx in de sterk opgelopen koers-winstverhoudingen. Aandelenkoersen zijn de laatste tien jaar overal in de wereld sneller gestegen dan bedrijfswinsten, waardoor de waarderingen steeds verder zijn toegenomen (om die reden is de kaspositie van de portefeuille sinds de start in 2011 gestegen van circa 30% naar meer dan 50%). Aangezien waarderingen op lange termijn altijd neigen terug te keren naar het gemiddelde, verhogen bovengemiddelde waarderingen het risico op koersdalingen. Maar nu de koersen de laatste tijd onevenredig snel zijn gedaald ten opzichte van de bedrijfswinsten, is de aantrekkelijkheid van aandelen juist toegenomen.

De grote kaspositie van de Defensieve portefeuille zorgt ervoor dat beheerder Mercx zich in een goede positie bevindt om te profiteren van koersdalingen. Anders dan Hildo Laman, heeft Mercx bovendien een concrete belegging op het oog, en wel in de opkomende markten, de enige regio waar de waarderingen op dit moment lager liggen dan het gemiddelde van de laatste twintig jaar. Toch is ook Mercx voorzichtig. De Vanguard FTSE Emerging Markets UCITS ETF (tickercode VFEM), die belegt in de 1049 grootste aandelen in opkomende markten, zal alleen aan de Defensieve portefeuille worden toegevoegd als de koers onder de €44 komt. Momenteel staat hij nog boven de €46.

Extra aantrekkelijk

Aanzienlijk kooplustiger dan Karel Mercx is Menno van Hoven, beheerder van de Dividendportefeuille. Zijn blik is altijd gericht op de lange tot zeer lange termijn, en uitgaande van die beleggingsvisie bieden flinke koerscorrecties uitgelezen mogelijkheden om kwaliteitsaandelen voor een aantrekkelijke prijs aan te schaffen.

Zelfs voor wie volledig belegd is en dus geen cash achter de hand heeft om nieuwe aandelen mee te kopen, liggen er altijd mogelijkheden om de portefeuille uit te breiden door het ontvangen dividend te herbeleggen. Op dit moment zijn vooral de cyclische industrie- en chemie-aandelen volgens Van Hoven interessant, net als de aandelen met een bovengemiddelde blootstelling aan opkomende markten als China. Overdreven koersdalingen van 30 tot wel 40% hebben deze aandelen volgens de beheerder extra aantrekkelijk gemaakt. Van Hoven is ervan overtuigd dat aandelen als Arkema, Parker Hannifin, 3M en SEB binnen enkele jaren hun eerdere hoogtepunten zullen overtreffen.

Voor wie nog niet vol belegd is en de portefeuille nog aan het opbouwen is, bieden de huidige ontwikkelingen een schitterende kans om versneld (bij) te kopen, aldus Van Hoven. Zelf heeft hij van de gelegenheid gebruikgemaakt om een kwaliteitsslag binnen de Dividendportefeuille te maken door twee aandelen, United Technologies en DowDuPont, in te ruilen voor Honeywell en Eastman Chemical, die al lange tijd op zijn verlanglijstje stonden en nu tegen een aantrekkelijke waardering konden worden gekocht.

Posities versterken

Een andere beheerder die de blik nadrukkelijk op de lange termijn gericht houdt, is Jaap Barendregt. De Offensieve portefeuille die hij beheert, verloor vorig jaar ruim 11%, terwijl er in oktober nog een positief rendement stond van 2,5%. Het is tekenend voor de volatiliteit waarmee een offensieve beleggingsstrategie gepaard gaat. Je moet er een sterke maag voor hebben, aldus Barendregt, maar op de lange termijn loont het. Het onderzoek naar vermogensbeheer dat Beleggers Belangen in december publiceerde maakt dit duidelijk. Van januari 2007 tot en met augustus 2018 maakten defensieve beleggers een rendement van 56,8%.

Neutrale beleggers konden 68,1% bijschrijven en offensieve beleggers maar liefst 86,4%. Voor beleggers met een lange beleggingshorizon is offensief beleggen dan ook de beste strategie.

Beheerder Barendregt ziet in het huidige beursklimaat geen reden om wijzigingen door te voeren in de Offensieve portefeuille. Wel overweegt hij om de koersdips te gebruiken om enkele van de bestaande posities te versterken. Zo zou de kaspositie kunnen worden afgebouwd van de huidige 12,5% naar 5% voor het uitbouwen van de belangen in CSX, Union Pacific, Activision Blizzard, Home Depot, Aalberts en TKH.

Meer in opkomende landen

Tot slot de Pensioenportefeuille. Deze heeft met de ETF-portefeuille gemeen dat hij geen individuele aandelen bevat. Het is voor beheerder Stephen Hendriks dan ook niet zozeer zoeken naar aantrekkelijke aandelen, als wel naar veelbelovende beleggingscategorieën waarin positie kan worden ingenomen met ETF’s en beleggingsfondsen, liefst voor een periode van enkele jaren. Wat dat betreft liggen wat Hendriks betreft de komende jaren de beste kansen in de opkomende landen, zowel bij aandelen als bij obligaties. De waardering van aandelen uit opkomende landen is door de koersdaling nog aantrekkelijker geworden, denkt hij. Hij heeft dan ook eind vorig jaar de weging van aandelen uit opkomende landen in de Pensioenportefeuille vergroot. Ook in het obligatiesegment van de portefeuille is meer ruimte ingeruimd voor de opkomende landen. Hij sluit bovendien niet uit dat hij beide wegingen dit jaar nog verder vergroot.

Verder heeft Hendriks in de aandelenmarkten van ontwikkelde landen een voorkeur voor Europa boven de Verenigde Staten. Van de belangrijke ontwikkelde markten is de S&P500 namelijk met afstand de hoogst gewaardeerde. Vandaar dat Hendriks niet van plan is de huidige weging van 9% voor Amerikaanse aandelen uit te breiden. Wel heeft de beheerder twee bestaande posities in Europese aandelen afgelopen jaar vergroot. Ook kijkt hij met belangstelling naar de Europese banksector, die extreem laag gewaardeerd is. De aanhoudend lage rente en de verslechterde macro-economische gegevens in de eurozone maken hem echter nog terughoudend.

Het mag een les zijn voor elke belegger: koop nooit iets alleen maar omdat het goedkoop lijkt, maar spiegel je beoogde beleggingen altijd aan je doelstellingen en je eigen beleggersprofiel.