Commentaar: pas op, de markten zijn extreem gevoelig voor slecht nieuws

Een prima eerste maand. Na slecht nieuws een steile neergang en twee maanden kwakkelen. Daarna twee maanden herstel met een nieuwe hoogste stand sinds 2001 als resultaat. Weer een dipje met een even zo snelle terugkeer richting recordniveau's. Nee, de AEX beleeft bepaald geen saai jaar. Woensdagmiddag stond de Amsterdamse hoofdgraadmeter nog maar zo'n zeven punten verwijderd van een nieuw jaarrecord.

Het  tumultueuze verloop van de AEX – en vele andere indices in de wereld – werd in 2018 tot nu toe ook weerspiegeld in het nieuwsaanbod. Natuurlijk in de vrees voor verdere Amerikaanse renteverhogingen die begin februari leidde tot een crash op Wall Street. In de handelsconflicten tussen de VS en de rest van de wereld. In de politieke crisis in Italië. Of in de ontspanning tussen de VS en Noord-Korea na de top deze week in Singapore.

Laagste punt ooit

Toch was er – als we de graadmeter beoordelen die de nervositeit aangeeft op de markten – maar één gebeurtenis die dit jaar echt uitzonderlijk was. De VIX topte 5 februari op 37,3 punten, het hoogste niveau sinds de China-crisis in 2015. De afgelopen vier maanden is deze volatiliteitsindex vrij geleidelijk weer gedaald naar 12,3 punten. Ter vergelijking: het laagste punt ooit was 9,1 punten op 3 november vorig jaar.

De rendementen tot nu toe van de belangrijkste aandelenindices ter wereld ondersteunen de stelling dat er – los van de dagelijkse nieuwsstroom en koersbewegingen – in 2018 niet zo veel gebeurd is op de aandelenmarkten. Met uitzondering van uitschieters bij graadmeters van opkomende markten, rendeerden de meeste grote indices die wij voor u volgen tot en met dinsdag tussen de -5,0% en +5,0%.

Grootste uitschieter

Het koersresultaat- dus zonder dividend – van de AEX bedroeg tot en met dinsdag een keurige +3,4%. De afgelopen tien jaar bleef Beursplein 5 in dezelfde periode van het jaar maar vier keer dichter bij de nul, namelijk in 2016 (-1,4%), 2013 (+1,5%), 2010 (-2,9%) en 2014 (+3,2%). Alle andere jaren gaven veel hogere koersuitslagen, met 2015 (+12,6%) als grootste uitschieter.

Toch schuilt juist in de gemoedelijke sfeer een grote adder onder het gras. Een wetmatigheid zegt dat bij een lage VIX de markten extreem gevoelig zijn voor slecht nieuws. In die zin vormde de lage VIX eind 2017, begin 2018 een klassieke aanloop naar de piek van februari. Zeker in een sfeer waarin het enthousiase voor de beursgang van Adyen wordt vergeleken met dat bij de IPO van World Online in 2000, zou ik op mijn hoede zijn.