Column: Hogere toppen en diepere dalen

Vorige week vrijdag waarschuwde voorzitter Mario Draghi van de Europese Centrale Bank dat de Europese economie mogelijk het hoogste punt heeft gezien. Dit is een eufemisme. De Europese economie draait fantastisch, al hadden analisten nog hogere verwachtingen. Een dergelijke situatie staat volgens het boekje gelijk aan de top van de economische cyclus.

Laten we eens naar de kracht van de Europese economie kijken aan de hand van Nederland. De PMI, een maatstaf voor hoe de industrie draait, staat op de hoogste stand van deze eeuw.

NEVI, het onderzoeksbureau dat de Nederlandse PMI-cijfers publiceert, meldt dat de industrie er sinds juli 2012 elke maand weer beter voorstaat dan de maand ervoor. De industrie kan de vraag nauwelijks aan en de levertijden zijn langer dan ooit. Dit kan alleen maar duiden op de top van een economische cyclus.

Nu richten we onze blik op de volgens analisten tegenvallende cijfers. Op 24 november 2017 stond de Europese Surprise Index op +92,9, de hoogste stand in vijf jaar. Een stand van 0 betekent dat de economische cijfers in Europa exact gelijk zijn aan wat analisten verwachten. Een positieve waarde houdt in dat de cijfers beter zijn dan verwacht, een negatieve geeft aan dat ze onder de verwachting van analisten zijn. Vanaf het hoogste punt daalde de index in vijf maanden tijd naar de huidige score van -91,80, de laagste stand in vijf jaar.

Een economie die veel beter draait dan de toppen van de vorige cycli in combinatie met economische cijfers die zwaar tegenvallen, bevindt zich volgens alle boekjes op z’n top. Draghi voegde aan zijn opmerking toe dat hij langer de tijd zal nemen om het Europese stimuleringsprogramma af te bouwen. De afgelopen 52 weken pompte hij €400,1 mrd in de Europese financiële markten.

Zijn opmerkingen over aanhoudend stimulerend beleid deden de aandelenmarkt goed. De AEX noteert weer in de buurt van de hoogste standen van dit jaar en de rente van de ECB staat nog steeds op 0%.

Als de weg omhoog gepaard gaat met extreme stimulerings-programma’s, dan zegt mijn boerenverstand dat de economische cycli hoger uitkomen dan zonder al die stimulerende maatregelen. Vervolgens kan er niet meer gestimuleerd worden tijdens de neergaande economische cycli met als gevolg dat het dal dieper uitkomt vergeleken met vorige neergaande perioden. Extreem stimuleren tijdens een opgaande trend betekent dus dat de uitschieters van de economische cyclus toenemen. Het gevolg zal zijn dat ook de aandelenkoersen grotere uitslagen zullen laten zien.