Hoe pas je de portefeuille voor de korte termijn aan?

Zodra de strategische verdeling over aandelen, obligaties en andere beleggingscategorieën is bepaald, is het zware werk gedaan. Even jaarlijks herbalanceren en de passieve belegger heeft verder weinig omkijken naar zijn portefeuille. Maar voor de actief ingestelde belegger past dit strakke keurslijf niet. Hij zal willen inspelen op actuele marktontwikkelingen door beleggingscategorieën voor de korte termijn te onder- of overwegen. Dit noemen we de tactische assetallocatie. De maximale afwijking van de strategische verhouding wordt in bandbreedtes vastgelegd. Zoek daarbij naar een goede balans tussen flexibiliteit en het aandelenrisico. Een afwijking van 10-20% naar beneden en naar boven is gangbaar. Zorg er ook voor dat tijdelijk een grote liquiditeitsbuffer aangehouden kan worden. Zo kan je profiteren van koersdalingen. Het innemen van tactische posities komt neer op markttiming en dat is gezien de onvoorspelbaarheid van de financiële markten niet eenvoudig. Om de kans op succes te vergroten, geven we een viertal aandachtspunten.

Aandachtspunt 1
Kijk op de conjunctuurklok

Om in te schatten hoe de diverse beleggingscategorieën op korte termijn zullen presteren, kunnen beleggers gebruikmaken van diverse signalen. Een bepalende factor is de stand en het verloop van de economie. De economische cyclus omvat verschillende fases, die ruwweg kunnen worden onderverdeeld in: vroeg herstel, hoogconjunctuur, afnemende groei en recessie. Economisch gevoelige asset­categorieën zoals aandelen presteren historisch gezien het sterkst in de vroege fase van het herstel, als de economische groei toeneemt, en krijgen normaliter klappen wanneer de economie in een recessie wegglijdt. Staatsobligaties en andere defensieve beleggingen boeken juist de sterkste outperformance in een recessie en blijven sterk achter bij aandelen in de herstelfase. Wie de stand van de cyclus goed kan inschatten, is dus spekkoper. Als Amerika niest, is de rest van de wereld verkouden. Let daarom op belangrijke Amerikaanse macro-indicatoren met voorspellende waarde zoals de yieldcurve, reële rente, de Leading Economic Index (LEI) van de Conference Board, wekelijkse werkloosheidscijfers en detailhandelsbestedingen. Neem vanzelfsprekend geen grote tactische posities in bij zwakke of niet eenduidige signalen.

Aandachtspunt 2
Let op de waardering

De waardering is bepalend voor de te verwachten rendementen op de lange termijn, maar is geen goed timing-instrument. Markten kunnen lang goedkoop of duur blijven. Toch worden waarderingsindicatoren in elk tactisch assetallocatiemodel opgenomen, omdat ze wel degelijk waarde kunnen toevoegen op de middellange termijn. Door bijvoorbeeld zwaar overgewaardeerde hoeken van de financiële markten te mijden, kan het rendement aanzienlijk worden verhoogd. Denk aan de bubbel op de Japanse aandelenmarkt eind jaren ’80 of de internetzeepbel begin deze eeuw. Gebruik hiervoor de gangbare multiples, zoals de koers-winstverhouding, dividendrendement en de boekwaarde. Zet de waardering van een assetclass af tegen het historische gemiddelde en tegen andere assetcategorieën.

Aandachtspunt 3
Volg de trend

Assetcategorieën kunnen lang over- of ondergewaardeerd zijn. Daarom is het aan te bevelen om de waarderingssignalen te combineren met momentumindicatoren. Nieuwe informatie wordt niet direct maar geleidelijk door de markten verwerkt. Aandelen die het al geruime tijd relatief goed doen, hebben de neiging om in de periode daarna ook bovengemiddeld te presteren. Omgekeerd zien we vaak dat aandelen met een teleurstellend rendement verder achteropraken. Het momentumeffect geldt voor drie tot twaalf maanden en is niet alleen voor aandelen aangetoond, maar ook voor obligaties, grondstoffen en valuta’s. Om het momentum in kaart te brengen, wordt vaak gekeken naar de koersontwikkeling over de afgelopen twaalf maanden exclusief de laatste maand. Dit vanwege het zogeheten reversal-effect: aandelen die recent sterk zijn gedaald, veren vaak op de korte termijn weer even op en omgekeerd.

Aandachtspunt 4
Peil het sentiment

Beleggers zijn maar al te vaak extreem negatief op de bodem van de markt en verkeren in een jubelstemming als de koersen pieken. Sentimentonderzoeken onder particuliere beleggers zijn daarom een goede contra-indicator. De American Association of Individual Investors (AAII) peilt elke week de stemming onder haar leden en dit is een van de belangrijkste sentimentindicatoren. Ook de in- en uitstroom van particulier geld uit beleggingsfondsen, de volatiliteitsindex VIX en het consumentenvertrouwen zijn relevant. <