Nabeurs: wanneer krijgen topmannen hun verdiende loon?

Het bericht dat het salaris van ING-topman Ralph Hamers met ruim de helft gaat stijgen tot iets meer dan €3 mln leidde deze week tot een even grote als voorspelbare golf van publieke verontwaardiging. CNV-voorzitter Ike Wiersinga beschuldigt Hamers van ouderwets graaien, terwijl Jesse Klaver zich afvraagt in wat voor universum de ING-top leeft. D66-kamerlid Jan Paternotte wil dat president-commissaris Jeroen van der Veer in een hoorzitting het loonbesluit komt uitleggen. In een toelichting maakte Van der Veer al de vergelijking dat Hamers op Eredivisie-niveau presteert en een Jupiler League-salaris krijgt. Het is maar de vraag of beleggers de publieke verontwaardiging delen.

2.000 jaar werken voor Tesla-salaris

Sinds het aantreden van Hamers in oktober 2013 is de beurskoers van ING met 65% opgelopen. De AEX is in die periode met 42% gestegen. ING keert ook nog eens een riant dividend uit (bijna 5% rendement). De nieuwe beloning van Hamers ligt overigens keurig in lijn met wat gebruikelijk is voor Nederlandse beursfondsen. Uit onderzoek van de Vlerick Business School in Gent blijkt dat de gemiddelde topman van een AEX-onderneming €2,9 mln verdient. Dat is een stuk minder dan in Duitsland (€5,5 mln), Frankrijk (€4,3 mln) en Groot-Brittannië (€4,6 mln). In internationaal opzicht krijgen Nederlandse bestuurders dus eigenlijk een Jupiler League-salaris. Dat geldt helemaal als je kijkt naar wat er in de Verenigde Staten gebeurt. Deze week werd bekend dat Tesla-topman Elon Musk binnen enkele jaren een beloningspakket van in totaal $2,6 mrd kan verdienen. Voor zo’n bedrag zou Hamers met zijn huidige salaris meer dan 2.000 jaar moeten werken.

Exorbitante beloning

Beleggers doen er goed aan om soms even te kijken naar de topbeloning bij bedrijven in hun portefeuille. Uit verschillende onderzoeken komt namelijk naar voren dat er in sommige gevallen wel degelijk beleggingsconclusies getrokken kunnen worden uit het beloningsbeleid. Als een sterbestuurder extreem veel verdient, zou er een waarschuwingslampje moeten gaan knipperen. Dat is de voornaamste bevinding van een onderzoek dat Michael Cooper, Huseyin Gulen en Raghavendra Rau in 2016 hebben afgerond. Het drietal becijferde dat bestuurders die in de bovenste 10% vallen wat betreft beloning hun hoge loon niet waard zijn. Het rendement voor beleggers in deze bedrijven blijft over de drie jaren na de salarisverhoging gemiddeld 8% achter bij het sectorgemiddelde. De wetenschappers wijten die teleurstellende prestatie aan het overschot aan zelfvertrouwen dat de topmannen krijgen door hun exorbitante beloning. Hierdoor nemen ze te veel risico, bijvoorbeeld door zich te wagen aan ambitieuze overnames.

Winst kunstmatig opschroeven

De oplossing lijkt simpel: koppel de topbeloningen meer aan de prestaties van de managers. Uit een recente studie blijkt echter dat daar ook haken en ogen aan zitten. Eind februari publiceerde Alex Edmans (London School of Economics) een onderzoek in Harvard Business Review naar het handelen van topmannen in de periode vlak voor het vrijvallen van hun ingehouden loon of optiepakketten. De meest opvallende uitkomst was dat naarmate het vrijvallende bedrag groter is, bestuurders de investeringen verder terugschroeven. De winst zal immers hoger liggen wanneer er (tijdelijk) minder wordt uitgegeven aan onderzoek of onderhoud. En op de beurs vertaalt die hogere winst zich vaak in een stijgende koers.

Beloning uitsmeren

Edmans en zijn mede-onderzoekers dragen een voor de hand liggende oplossing aan voor de korte-termijnfocus van topmannen: verleng de horizon waarover de beloning wordt vrijgegeven met drie of zelfs vijf jaar. Een manager die weet dat een fors deel van zijn salaris pas vrijvalt als het bedrijf na enkele jaren nog steeds goed presteert, zal andere keuzes maken dan een topman die probeert op korte termijn een flink bedrag binnen te hengelen. De commotie over de loonsverhoging van Hamers geeft aan dat de discussie zich nu helaas nog richt op de hoogte van de beloning in plaats van op de manier van uitbetalen.

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.