Amerikaanse fondshuizen domineren de markt
2017 zal de boeken in gaan als een goed beleggingsjaar. Beleggers hebben wereldwijd, mede door de lage rente en verbeterde economische omstandigheden, miljarden euro’s en dollars extra in de financiële markten gestopt. In dit artikel bekijken we welke beleggingscategorieën en fondshuizen hiervan vooral profiteerden. Ook kijken we welke landen populair zijn voor het opzetten van fondsen. Tot slot blikken we vooruit naar 2018.
Beleggingscategorieën
Het jaar is nog niet voorbij, maar één conclusie is duidelijk: beleggers hebben veel extra geld gestopt in zo goed als alle beleggingscategorieën. Het totaal beheerd vermogen, in actieve beleggings- en indexfondsen, is opgelopen tot bijna $32.200 bln. Daarbij hebben de VS nu een marktaandeel van 52,9%. Dat komt mede doordat de beurzen in de VS de laatste jaren harder zijn opgelopen dan elders (zie figuur). Alleen convertible obligaties kregen dit jaar wereldwijd gezien te maken met een kleine uitstroom. Beleggers geloven de laatste tijd blijkbaar dat er meer geld verdiend kan worden door rechtstreeks in aandelen te beleggen dan in zo’n hybride product.
Aangezien bijna alle aandelenindices wereldwijd in 2017 (hard) zijn gestegen, mag de extra instroom in aandelen geen verbazing wekken. Dat geldt niet voor de enorme extra instroom in obligatiefondsen. Die was relatief en absoluut gezien zelfs veel groter was dan die in aandelen. En dat terwijl obligaties het dit jaar veel minder goed hebben gedaan. Obligatiefondsen kregen er om precies te zijn dit jaar ruim 9% extra aan beheerd vermogen bij, terwijl bij aandelen de relatieve instroom beperkt bleef tot een kleine procent (zie tabel 1). In absolute bedragen ging het om (afgerond) $59 bln aan extra geld dat tot en met 31 oktober 2017 in obligatiefondsen stroomde. Dat kwam niet zozeer door de populariteit van de beleggingscategorie op zich, maar als wel doordat obligatiebeleggers meer in beleggingsfondsen zijn gaan beleggen. Van oudsher wordt er bij aandelen meer in fondsen belegd dan bij obligaties en kopen beleggers eerder individuele obligaties.
Doorbraak obligatiefondsen
2017 zou weleens de boeken in kunnen gaan als het jaar waarin obligatiefondsen doorbraken bij het grote publiek. Hier zijn verschillende redenen voor te bedenken. Ten eerste is het kopen van individuele obligaties lastiger geworden. Veel nieuwe emissies vereisen een hoge inleg, bijvoorbeeld minimaal €100.000. Ten tweede worden veel obligaties niet op de beurs, maar over-the-counter (OTC) verhandeld. Door strengere regelgeving moeten zakenbanken, die voor klanten in deze obligaties handelen, steeds grotere buffers aanhouden. Diverse zakenbanken hanteren nu hoge minimum aankoopbedragen (bijvoorbeeld €500.000) voor OTC-obligaties. Het is dus voor beleggers lastiger geworden om een goede gespreide obligatieportefeuille samen te stellen. Obligatiefondsen lossen dit probleem op.
Bovendien zijn veel obligatiefondsen goedkoper geworden, vooral de indexfondsen die hier bij alle analyses zijn meegenomen. Wat verder opvalt aan tabel 1 is de groei van beheerd vermogen in alternatives en moeilijk te classificeren fondsen. Dit zijn fondsen die niet standaard ‘long’ in aandelen, obligaties of vastgoed beleggen, maar bijvoorbeeld technieken gebruiken als derivaten, short gaan of een dynamische assetallocatie. Blijkbaar is er ook een toenemende groep beleggers die de stijging van aandelen en obligaties niet vertrouwt en ‘alternatieven’ zoekt.
Fondshuizen
Uit de top-15 van de grootste fondshuizen ter wereld (zie tabel 2) kan een duidelijke conclusie worden getrokken: Amerikaanse fondshuizen domineren. In het klassement staan maar vier Europese huizen, op de plaatsen 8, 13, 14 en 15: respectievelijk Amundi, Natixis, UBS en Deutsche AM. Wat verder opvalt is de enorme extra instroom die de grootste beheerders er in 2017 bij hebben gekregen. Nummer 1, Vanguard, trekt helemaal de aandacht met $213,6 mrd erbij. De rangschikking van de top is relatief stabiel. Er is weinig veranderd ten opzichte van 2016.
De Nederlandse fondshuizen spelen geen rol van betekenis. Het hoogst genoteerde Nederlandse fondshuis, Robeco, staat op plaats 72, maar heeft in 2017 wel extra instroom en is geklommen op de wereldwijde ranglijst. Ook NN IP en Aegon hebben een redelijke prestatie neergezet. Dat geldt niet voor ABN Amro en Delta Lloyd. Ongeveer de helft van de Nederlandse fondshuizen is gezakt op de lijst, en heeft ook uitstroom gehad. Dat laatste is opvallend, gezien de wereldwijd stijgende beurzen dit jaar.
Vestigingsland
Een veel triestere boodschap is de populariteit – of, beter gezegd, het gebrek daaraan – van Nederland. De groei van de Nederlandse fondsindustrie is beperkt, en ons land wil er maar niet in slagen om zich te profileren als land om een beleggingsfonds te vestigen. Nederland staat op plaats 27 (zie tabel 3). Zowel wat het betreft beheerd vermogen als het aantal fondsen is ons land niet populair. We moeten zelfs landen als België, Denemarken, Noorwegen en Oostenrijk voor ons dulden – en zelfs Thailand en Chili.
Op zich zou Nederland goed gepositioneerd moeten zijn om fondsen aan te trekken: er zijn veel grote (institutionele) beleggers, een goed opgeleide bevolking en veel belastingverdragen. Maar het ontbreekt ons land blijkbaar aan goede marketing. Als oorzaken worden ook het strenge toezicht en beloningsbeleid genoemd. Luxemburg en Ierland slagen er veel beter in fondshuizen aan zich te binden. Luxemburg qua beheerd vermogen in 2017 zelfs hogere groeicijfers van de in het land gevestigde fondsen weten te realiseren dan de veel grotere VS.
Verwachtingen voor 2018
Wat betreft de instroom in de verschillende beleggingscategorieën zal het komende jaar veel afhangen van de ontwikkelingen van de beurzen. Gaan aandelen en obligaties dalen, dan zal er waarschijnlijk ook sprake zijn van daling van de instroom – of zelfs van uitstroom. Bij obligatiefondsen zal een eventuele daling gedempt zijn vanwege de aanhoudende trend om meer te beleggen in obligatiefondsen dan in individuele obligaties. Het ligt tevens voor de hand dat alternatives nog meer aandacht krijgen, omdat zowel aandelen als obligaties historisch gezien hoge waarderingen laten zien en beleggers op zoek gaan naar beleggingsvormen die weleens zouden kunnen profiteren als er weer eens een grote correctie komt.
Wat betreft de dominantie van de Amerikaanse beheerders, die zich in de praktijk lijkt te vertalen in een systeem van ‘winner takes all’, denken we dat het waarschijnlijk is dat fondsbeheerders een keuze gaan maken: óf met lage kosten de strijd aan gaan met de grote jongens, óf juist kiezen voor specialisatie. Wat dit laatste betreft, lijkt Robeco zich met succes te specialiseren in kwantitatief georiënteerde beleggingsstrategieën zoals factorbeleggen of de ‘conservatie equity’-fondsenreeks. NN IP profileert zich goed met diverse actieve obligatiestrategieën, ook in de niet-liquide segmenten.
Tot slot verwachten we niet dat Luxemburg en Ierland snel hun dominantie als vestigingsland voor beleggingsfondsen kwijt zullen raken. De daar reeds opgebouwde infrastructuur van fondsenplatforms en gespecialiseerde juristen zal niet zo maar meer doorbroken worden.
Tabel 1: Vermogenstromen 2017 per beleggingscategorie | ||||
Categorie | AUM-mutatie1) YTD | AUM-mutatie (%) | Marktaandeel (%) | # fondsen |
Mixfondsen | 154.670 | 5,36 | 11,54% | 14.173 |
Alternatives | 69.850 | 10,22 | 2,45% | 3.525 |
Commodities | 1.399 | 4,78 | 0,16% | 289 |
Convertibles | (532) | (1,73) | 0,31% | 301 |
Aandelen | 126.494 | 0,84 | 41,70% | 24.870 |
Obligaties | 589.244 | 9,38 | 23,04% | 13.959 |
Vastgoed | 6.465 | 5,28 | 0,52% | 266 |
Belastingefficiënt | 27.999 | 0,39 | 2,47% | 588 |
Divers | 38.132 | 6,04 | 2,85% | 11.553 |
Niet-geclassificeerd | 6.603 | 24,42 | 0,15% | 2.188 |
Money markets | 159.846 | 5,64 | 14,81% | 2.240 |
AUM= Assets Under Management=Beheerd vermogen | ||||
1) In miljarden dollars | ||||
Per 31 oktober 2017, bron: Morningstar Direct | ||||
Totaal actieve en indexfondsen, exclusief fund-of-funds en feeder funds |
Tabel 2: Klassement fondshuizen op basis van beheerd vermogen | |||||
Naam | Rank nu | YTD mutatie AUM1) | AUM Totaal2) | Marktaandeel (%) | Rank 2016 |
Vanguard | 1 | 213.634 | 3.758 | 11,90 | 1 |
Fidelity | 2 | 13.177 | 2.221 | 7,03 | 2 |
American Funds/Capital Group | 3 | 14.264 | 1.504 | 4,76 | 3 |
JPMorgan | 4 | 29.123 | 945 | 2,99 | 4 |
BlackRock | 5 | 122.168 | 934 | 2,96 | 5 |
T. Rowe Price | 6 | (4.578) | 620 | 1,96 | 6 |
Franklin Templeton | 7 | (19.676) | 539 | 1,71 | 7 |
Amundi | 8 | 54.251 | 517 | 1,64 | 8 |
PIMCO | 9 | 82.985 | 516 | 1,63 | 10 |
Invesco | 10 | 26.214 | 426 | 1,35 | 11 |
Goldman Sachs | 11 | (23.607) | 425 | 1,35 | 9 |
Dimensional | 12 | 31.225 | 379 | 1,20 | 12 |
Natixis | 13 | 13.035 | 310 | 0,98 | 13 |
UBS | 14 | 7.937 | 286 | 0,90 | 14 |
Deutsche AM | 15 | 2.372 | 276 | 0,88 | 16 |
Robeco | 72 | 2.666 | 80 | 0,25 | 77 |
NN IP | 75 | 3.043 | 78 | 0,25 | 75 |
AEGON | 178 | 4.226 | 24 | 0,08 | 221 |
ABN AMRO | 203 | (1.636) | 20 | 0,06 | 187 |
Delta Lloyd | 263 | (876) | 13 | 0,04 | 250 |
Kempen | 324 | 705 | 10 | 0,03 | 337 |
ACTIAM | 370 | 170 | 8 | 0,02 | 379 |
ASN Bank | 615 | (71) | 3 | 0,01 | 591 |
Triodos Bank | 736 | 51 | 2 | 0,01 | 546 |
Van Lanschot | 813 | 290 | 2 | 0,01 | 914 |
Theodoor Gilissen | 971 | (7) | 1 | 0,00 | 960 |
Hof Hoorneman | 1.111 | 159 | 1 | 0,00 | 1.208 |
Optimix | 1.143 | (6) | 1 | 0,00 | 1.109 |
HiQ Invest | 1.252 | 159 | 1 | 0,00 | 1.395 |
Saemor | 1.272 | (24) | 1 | 0,00 | 1.202 |
AUM= Assets Under Management=Beheerd vermogen | |||||
1) In miljoenen dollars | |||||
2) In miljarden dollars | |||||
Per 31 oktober 2017, bron: Morningstar Direct | |||||
Totaal actieve en indexfondsen, exclusief fund-of-funds en feeder funds |
Tabel 3: Landen van oprichting, mutaties in fondsen | ||||||
Landen | Rank nu | AUM-mutatie1) YTD | AUM-totaal2) | Marketaandeel (%) | Rank 2016 | Totaal # fondsen |
VS | 1 | 223.645 | 16.689 | 52,87 | 1 | 7.025 |
Luxemburg | 2 | 259.683 | 3.810 | 12,07 | 2 | 9.695 |
Ierland | 3 | 207.440 | 1.617 | 5,12 | 3 | 2.740 |
VK | 4 | 82.270 | 1.410 | 4,47 | 4 | 2.469 |
Brazilië | 5 | 70.308 | 1.056 | 3,34 | 5 | 5.588 |
Frankrijk | 6 | 71.960 | 986 | 3,12 | 6 | 3.561 |
Canada | 7 | 20.388 | 878 | 2,78 | 8 | 2.622 |
Australië | 8 | 8.411 | 755 | 2,39 | 7 | 3.474 |
Duitsland | 9 | 24.486 | 460 | 1,46 | 9 | 1.359 |
Zwitserland | 10 | 7.942 | 430 | 1,36 | 10 | 1.085 |
Nederland | 27 | 3.116 | 77 | 0,24 | 26 | 286 |
AUM= Assets Under Management=Beheerd vermogen | ||||||
1) In miljoenen dollars | ||||||
2) In miljarden dollars | ||||||
Per 31 oktober 2017, bron: Morningstar Direct | ||||||
Totaal actieve en indexfondsen, exclusief fund-of-funds en feeder funds |
Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.