Eon en Engie stelen de show

In een jaar dat zich kenmerkt door een groeiend economisch momentum in Europa, zijn nutsbedrijven opvallende winnaars op de Europese beurzen. De koers van het Franse Engie is sinds eind 2016 met 22% gestegen en voor het Duitse Eon komt dat zelfs op 44%. Dat zijn flinke rendementen voor bedrijven waarvan circa tweederde van de omzet afkomstig is uit langlopende contracten. De opmars onderstreept voor een deel hoe laag de verwachtingen lagen voor de Europese nutsbedrijven. De sector kampt met structurele prijsdruk als gevolg van concurrentie en strengere regelgeving. Met name Eon profiteerde daarnaast van enkele onverwachte meevallers.

Splijtstofstaven
Begin juni bestempelde een Duitse rechtbank de heffing voor kerncentrales als illegaal. Eon hoeft die heffing over het vervangen van splijtstofstaven niet langer af te dragen. Bovendien kan het bedrijf circa €3 mrd aan compensatie tegemoet zien. Een andere meevaller is de stevige koersopmars van dochterbedrijf Uniper, waarin het nutsbedrijf een belang heeft van 47%. In die afgesplitste onderneming heeft Eon onder meer kolen- en waterkrachtcentrales ondergebracht.

Overnamefantasie
Dankzij overnamefantasie is de beurskoers van Uniper sinds eind vorig jaar verdubbeld. Het concern kwam in de zomer even op de radar van RWE. Onlangs bracht het Finse Fortum een bod uit van €8 mrd. Eon steunt het bod en voorlopig levert de rally van Uniper dit jaar een papieren winst op van bijna €2 mrd. Dankzij de meevallers zijn de zorgen over de nettoschuldpositie van €26,3 mrd per eind 2016 naar de achtergrond verdwenen. Eind september was die schuld gereduceerd tot €19,7 mrd. De doelstelling van een verhouding tussen nettoschuld en ebitda van 4 (2016: 5,3) is binnen handbereik. Het Duitse bedrijf heeft al aangekondigd dat het volgend jaar de payout-ratio van 50-60% gaat verhogen tot minstens 65%.

Focus bij Engie

Waar de nettoschuldpositie van Eon daalde door enkele meevallers, gebeurde dat bij Engie via de verkoop van bedrijfsactiviteiten. Het concern verkocht onder meer de olie- en aardgasdivisie voor $3,9 mrd aan Neptune Energy. In de eerste negen maanden van het jaar daalde de nettoschuldpositie met €1,5 mrd naar €23,3 mrd. Door de onlangs aangekondigde verkoop van de lng-activiteiten aan Total voor $1,5 mrd zal die daling in het vierde kwartaal doorzetten.

Voor Engie is dat echter geen doel op zich. Via de verkoop van activiteiten die gerelateerd zijn aan fossiele brandstoffen, speelt de onderneming geld vrij voor nieuwe investeringen. Het concern heeft vier focustrends: CO2-uitstoot terugdringen, digitalisering, decentralisatie en efficiënter energieverbruik. Engie richt zich daarbij op het opwekken van duurzame energie, de exploitatie van het distributienetwerk en energieleveringen aan eindklanten.

Wisselvallige resultaten

De omschakeling van Engie levert voorlopig wisselvallige financiële resultaten op. Over de eerste negen maanden van 2017 daalde de ebitda met 4% naar €6,6 mrd. Bij de focusactiviteiten – die goed zijn voor 90% van de omzet – steeg de ebitda echter met 5%. De concernomzet steeg in het derde kwartaal met minder dan 1% naar €13,7 mrd.

Door de omslag blijft Engie in dit opzicht achter bij Eon, waar de omzet met 5% opveerde naar €8,4 mrd. De inkomsten uit de exploitatie van aardgas- en elektriciteitsnetwerken in onder meer Duitsland, Italië en Oost-Europa stegen met 9% naar €4,2 mrd. Op concernniveau steeg de ebit met 13% naar €350 mln.

Britse kopzorgen

In de cijferpresentatie van Eon viel het op dat het verlies bij Customer Solutions werd verkleind van €111 mln naar €96 mln. Het concern kampt met uitdagende omstandigheden op de Britse markt, die goed is voor de helft van het divisieresultaat. De Britse premier Theresa May heeft gedreigd om een prijsplafond in te stellen en de concurrentie tussen de grote spelers is opgelaaid. Onlangs ontvouwden het Britse nutsbedrijf SSE en het Duitse Innogy plannen om de Britse retail-activiteiten te fuseren. Eon heeft een marktaandeel van iets meer dan 13%.

Net als andere grote spelers, heeft het concern dit jaar volgens financieel topman Marc Spieker sinds eind 2016 veel klanten verloren: circa 200.000. Daarmee doet de onderneming het net wat beter dan de vijf belangrijkste concurrenten. Maar gezien de negatieve ebit in het derde kwartaal moet Eon ruime prijsconcessies doen.

Rol in de marge

Als SSE en Innogy de fusie (mogen) doorzetten, zijn er twee partijen met een marktaandeel dat circa dubbel zo groot is als dat van Eon. Behalve tegen de prijsdruk van nieuwe spelers, legt het concern het dan ook af tegen schaalvoordelen van grote concurrenten. Op 14 maart ontvouwt het nutsbedrijf naast de jaarcijfers ook een nieuwe groeistrategie. Het gevaar bestaat dat dan blijkt dat de verwachtingen van beleggers in dit opzicht te hooggespannen zijn.

In reactie op het fusienieuws vertelde Spieker meteen dat Eon prima in staat is om op eigen kracht de concurrentie aan te gaan. Dat wijst erop dat de onderneming met meer plannen komt voor kostenbesparingen en investeringen in nieuwe diensten. De kans is echter klein dat Eon als middelgrote speler met dit soort maatregelen de ebit-marge ook maar enigszins kan beschermen tegen grotere concurrenten en kleinere prijsvechters.

Metamorfose bij Engie

Eon mikt voor 2017 op een ebit van €2,8 mrd tot €3,1 mrd en een nettowinst van €1,2 mrd tot €1,45 mrd. Zonder uitzicht op een oplossing voor de uitdagende Britse situatie mist de waardering van Eon (k/w 15,7) opwaarts potentieel. Het rendement moet komen van dividend (3,1%) en winstgroei.

Het houdadvies voor Eon heeft hierdoor een wat minder stevige basis dan dat voor Engie. Ook hier ligt de waardering vrij hoog voor een bedrijf dat de winst volgend jaar niet of nauwelijks kan opvoeren. Maar achter die pas op de plaats gaat echter wel een metamorfose van het bedrijfsmodel schuil. De recente transacties wijzen erop dat het Engie menens is met het ombouwen van de bedrijfsstructuur. Dat is een riskant proces. Het dividend van €0,70 (4,7% rendement) maakt het echter de moeite waard om de uitkomst van die operatie af te wachten.