Column: van kwaad tot erger

Het belangrijkste doel was om te voorkomen dat banken gingen speculeren met het spaargeld van klanten. De oplossing was dat elke Amerikaanse bank moest aangeven of ze een retailbank was dan wel een zakenbank. Een zakenbank mocht met eigen geld speculeren op de financiële markten. En een retailbank mocht niet voor eigen rekening handelen in effecten.

In 1999 trok de toenmalige president Clinton via de Gramm-Leach-Bliley Act de Glas-Steagall Act in. Het waren immers de jaren negentig; de tijd van deregulering, hoge economische groei en beurskoersen die door het dak gingen. Het was frappant hoe snel na het afschaffen van de wet uit 1933 een van de grootste standaardbanken (Citibank) fuseerde met een van de grootste effectenbedrijven (Salomon Smith Barney). Beleggers waren in extase en financiële speculatie bracht de S&P500 in het voorjaar van 2000 tot de hoogste waardering sinds 1871. Vanaf dit jaar zijn data over koers en winst nauwkeurig vastgelegd.

Van kwaad tot erger

Hoge waarderingen leiden tot lage rendementen. Het was daarom ook niet vreemd dat de koers van de S&P500 aan het begin van de 21e eeuw met 50% onderuitging. De Amerikaanse centrale bank Fed zorgde er echter voor dat de financiële speculatie weer flink van de grond kwam. Dit deed ze door de rente op 1% te houden, terwijl in de zomer van 2004 een gemiddeld aandeel in de S&P500 20% hoger stond dan aan het begin van de eeuw. De lage rente zorgde vooral voor financiële speculatie op de huizenmarkt. Dit ging mis tussen 2007-2009. De S&P500 daalde voor de tweede keer deze eeuw met 50%. De geldpers van de Fed verhinderde dat de zelfreinigende werking van de economie en de financiële markten hun werk konden doen.

Vandaag de dag, tien jaar na het begin van de financiële crisis in 2007, drukken centrale banken wereldwijd nog steeds elke maand voor ongeveer $100 mrd bij om aandelen en obligaties te kopen. Ik heb geen flauw idee hoe en wanneer dit gaat eindigen, maar ik weet wel zeker dat deze bizarre periode over een paar honderd jaar nog in de geschiedenisboeken voorkomt.