ABN Amro let op de kosten

Op het eerste gezicht kan ABN Amro het de komende jaren rustig aan doen. De strategische doelen voor 2020 zijn per slot van rekening in de eerste helft van 2017 al gehaald (zie kader). Op basis van de geschiedenis is het halen van de kostendoelstelling het grootste succes. In de eerste helft van het jaar kwam de kosten/inkomsten-ratio uit op 57,4%. Dat betekent dat tegenover elke €100 aan inkomsten €57,40 aan kosten staan. De onderneming streeft naar een ratio van 56% tot 60%. In historisch opzicht is dat behoorlijk ambitieus. In 2010 nam het bedrijf zich bijvoorbeeld nog voor om dit percentage binnen twee jaar naar een bandbreedte van 60% tot 65% te brengen. Uiteindelijk kwam de ratio in 2012 uit op 68%. Hoewel ABN Amro nu wel de kostendoelstelling heeft behaald, zal de bank zich de komende tijd onverminderd sterk blijven maken voor het terugdringen van de kosten. De verbetering ten opzichte van de 61,9% van 2016 is namelijk voor een groot deel te te danken aan de inpuls die de inkomsten in het eerste halfjaar kregen van een boekwinst van €200 mln op de verkoop van Private Banking Azië. Zonder deze meevaller zou de ratio op 60% zijn uitgekomen. Daar komt bij dat er van kwartaal tot kwartaal flinke schommelingen zijn, zodat het ook nog niet zeker is dat de kostendoelstelling over heel 2017 binnen de gewenste bandbreedte valt. Daarover komt op 8 november bij de publicatie van de derdekwartaalcijfers meer duidelijkheid.

Weinig slechte leningen

Het zo laag mogelijk houden van de kosten is doorslaggevend voor het succes van ABN Amro op lange termijn. ‘Als de voorzieningen op slechte leningen straks weer oplopen, moet je dat opvangen met een lage kostenratio’, zei topman Kees van Dijkhuizen eerder dit jaar, al vooruitblikkend op een omslag in het economisch klimaat die zich vroeg of laat aandient. Voorlopig gaat het de bank in dit opzicht voor de wind. In de eerste helft van 2017 was er een vrijval van slechte leningen van €33 mln. In 2015 moest de bank nog ruim €500 mln reserveren voor het risico dat bepaalde crediteuren niet aan hun verplichtingen konden voldoen.

Hypotheken

Behalve voor een omslag in het economisch klimaat is ABN Amro ook kwetsbaar voor een aanhoudend lage rente. Als de bank nieuwe leningen verstrekt, ligt de rente daarover vaak lager dan die van het bestaande leningenboek. Hypotheken zijn goed voor circa 60% van de leningenportefeuille van ABN Amro. Bij een analyse van de Nederlandse grootbanken waarschuwde DNB eerder dit jaar al dat een behoorlijk deel van hypotheken met hoge rentes de komende jaren vervangen gaat worden door leningen met de huidige, lagere rentes en marges. Volgens de toezichthouder ligt de brutomarge op nieuwe hypotheken rond de 1,5%, het laagste niveau sinds eind 2009. In de periode tussen 2010 tot 2015 was een marge van 2% à 3% gebruikelijk. De komende drie jaar zal ruim €100 mrd aan hypotheken met een rente van 3,5% herprijsd worden tegen een (aanzienlijk) lagere rente.

De marge staat niet alleen onder druk door de lage rente, maar ook door toenemende concurrentie. Pensioenfondsen en verzekeraars zijn veel actiever geworden op de Nederlandse hypotheekmarkt. De rente over deze leningen steekt namelijk gunstig af tegen veel andere segmenten van de obligatiewereld. In 2011 hadden de grootbanken nog bijna driekwart van de Nederlandse hypotheekmarkt in handen, maar momenteel schommelt dat aandeel rond de 50%. Vorig jaar verloor ABN Amro terrein op de hypotheekmarkt met het eigen merk en met labels Hypotrust en Florius, maar in 2017 houdt de bank goed stand op een marktaandeel van circa 20%. Die sterke positie geeft de bank in de ogen van Van Dijkhuizen een stabiel karakter: ‘De schades in deze portefeuille zijn de afgelopen decennia laag geweest, omdat Nederlanders hun hypotheek netjes aflossen en op tijd hun rente betalen. Met alle nieuwe eisen en regels wordt die portefeuille alleen maar stabieler.’

Op zich is dat gunstig, maar een meer diverse inkomstenbasis zou de bank wat lucht kunnen geven. ABN Amro is net als andere grote Nederlandse banken zeer afhankelijk van de netto rente-inkomsten. De afgelopen jaren vormden deze inkomsten ruim 70% van de concernomzet. Bij andere grote Europese banken ligt dat percentage gemiddeld op ongeveer 55%. Deze groep leunt relatief zwaarder op commissie-inkomsten, die uitkomen op meer dan 30% van de omzet. Bij ABN Amro is dat iets meer dan 20%.

Prima dividend

Ondanks de kostenfocus blijft de inkomsten- en winstontwikkeling van ABN Amro dus behoorlijk gevoelig voor het risico van een omslag in het economisch klimaat of voor een rente die nog lange tijd zeer laag blijft. De bank heeft echter een stevige buffer opgebouwd. De Common Equity Tier 1 ratio (CET1) van 17,6% eind juni lag beduidend hoger dan de eigen doelstelling en al helemaal boven het voor de bank geldende minimumniveau van 9%. Waarschijnlijk worden de eisen echter aangescherpt in het nieuwe regelpakket Basel IV, waarover nog onderhandeld wordt. ABN Amro wacht die onderhandelingen af voordat een bijstelling van de strategische doelen aan de orde is.

Voorlopig stelt de solide kapitaalbuffer ABN Amro in staat om een groot deel van de winst als dividend uit te keren. Momenteel hanteert de onderneming een payout-ratio van 50%. Met het oog op een verwachte winst van €2,80 per aandeel in het lopende jaar komt het dividendrendement op 5,8%. Alleen dat maakt het aandeel al het aanhouden waard. Een opwaartse bijstelling van ons houdadvies komt pas aan de orde als de bank er structureel in slaagt om de kosten/inkomsten-ratio onder de 60% te houden en als er meer duidelijkheid komt over de kapitaalpositie onder Basel IV.

Vier uit vier

Het moet raar lopen als ABN Amro er niet in slaagt om de vier doelen voor 2020 al dit jaar te realiseren. De bank streeft naar een CET1 ratio van 11,5 tot 13,5%. Momenteel ligt die kapitaalratio op 17,6%. Daarnaast streeft ABN Amro naar een rendement op eigen vermogen (ROE) van 10 tot 13%. In het eerste kwartaal was dat 13,2% en in het tweede kwartaal zelfs 20%. ABN Amro wil de helft van de winst uitkeren als dividend en de vierde (en belangrijkste) doelstelling is een kosten/inkomsten-ratio van 56 tot 60%. Ondanks een niveau van 57,4% in het afgelopen kwartaal is het nog afwachten waar de ratio over heel 2017 op uitkomt.