Omslag in beleid centrale banken: minder liquiditeit, meer volatiliteit

Hoewel de balansen en liquiditeit van centrale banken historisch gezien nog steeds fors blijven, zorgt vermindering van expansie voor een omslagpunt in liquiditeit en volatiliteit. De risico’s en kansen die hiermee ontstaan nopen beleggers prudent om te gaan; met een wereldwijde blik, flexibele houding en gediversifieerde benadering.

Versoepelend beleid als antwoord op de crisis

Als reactie op de financiële crisis voerden centrale banken wereldwijd een van de grootste financiële experimenten ooit uit. Traditioneel was het hun rol om inflatie onder controle te houden door de daggeldrente – de rentevoet die grote banken onderling in rekening brengen om geld (uit) te lenen – aan te passen.

Om de negatieve effecten van de economische recessie te verminderen, verlaagden de centrale banken die daggeldrente steeds gedurende het afgelopen decennium. Het doel was om de geldhoeveelheid en kredietverlening in de economie te beïnvloeden. Er werd gehoopt dat kortlopende rentetarieven tegen 0%, banken zou aanmoedigen om meer te lenen. Dat zou dan weer moeten leiden tot uitbreiding van economische activiteiten om zo het hoofd te bieden aan de ontstane economische malaise.

Oorzaak en gevolg van drastischer methodes

Maar het rentebeleid wierp geen tastbare vruchten af en had nauwelijks impact op de economie. Centrale banken zochten toen hun toevlucht tot onconventionele beleidsmaatregelen met kwantitatieve versoepeling en negatieve rentevoeten en kochten massaal staatsobligaties op om geld en liquiditeit te creëren.

Maar ook met andere, onbedoelde gevolgen. Het leidde tot vermindering in het aanbod van financiële assets, waardoor beleggers werden gedwongen om in risicovollere effecten, zoals aandelen en bedrijfsobligaties, te ‘vluchten’.

Het debat over de effectiviteit van dit beleid zal nog wel jaren gevoerd worden, maar tien jaar na de financiële crisis kunnen wel al conclusies worden getrokken. De invloed op (alle) beleggingscategorieën lijkt groter te zijn geweest dan op de kredietverlening of op de productiviteit, lonen en inflatie van de reële economie. De Amerikaanse aandelenmarkten handelen op de hoogste niveaus aller tijden, terwijl high yield en investment grade obligaties sinds de financiële crisis niet zo duur zijn geweest.

Het ongekend verruimend monetair beleid zorgde ook voor divergentie tussen aandelen- en obligatiekoersen enerzijds en economische prijzen anderzijds. Hierdoor werden de rijken overal ter aarde alleen maar rijker, omdat vermogende huishoudens onevenredig meer aandelen of andere financiële producten bezitten dan minder bedeelde gezinnen.

Nieuwe tijden breken aan

Maar aan de lange periode van overmatig stimulerend monetair beleid van centrale banken is nu een eind gekomen. We zijn in een overgangsfase aanbeland nu de inflatie uit het dal kruipt. Dat laatste beperkt de beleidsmogelijkheden van centrale banken om nog langer een versoepelend beleid te voeren, naast het feit dat de politieke en economische noodzaak voor accommoderend beleid verdwenen is. Sterker nog, centrale banken hebben – onder aanvoering van de Amerikaanse Fed – verkrapping in gang gezet.

Dit zal naast verlaagde liquiditeit tevens zorgen voor verhoogde druk op de al maandenlange, historisch lage volatiliteit in de financiële markten. Anders gezegd; minder liquiditeit gaat – naast verhoogde (geo)politieke risico’s in de wereld – zorgen voor meer beweeglijkheid op de financiële markten.

Door een te hoge, jarenlang kunstmatig gecreëerde, liquiditeit zijn traditionele factoren voor assetprijzen verstoord geraakt. Beleggers moeten nu hopen dat de eerste groeitekenen van de wereldeconomie doorzetten en zorgen voor het verbeteren van fundamentals, zodat die in lijn komen met de huidige hoge prijsniveaus van aandelen en obligaties. Dat die ontwikkeling zal leiden tot een periode met lagere rendementen staat buiten kijf, maar dat zal aanpassing vergen in het verwachtingspatroon van beleggers.

Financiële markten in onzekerheid

In de obligatiemarkt heerst door hoge prijzen en reflatie momenteel veel vertwijfeling, waar het rentebeleid van centrale banken een groeiende volatiliteit en sterkere rentegevoeligheid teweeg kan brengen. Te langzaam doorgevoerde renteverhogingen kunnen leiden tot een aanwakkerende inflatie, terwijl een te snel oplopende rente in marktschokken en prijscorrecties kan resulteren. Het is daarom voor obligatiebeleggers verstandig om voldoende liquide middelen aan te houden. Zo kan bij marktdislocaties meteen worden ingesprongen, wanneer lagere waarderingen dit rechtvaardigen.

In aandelenland moet selectiever worden gezocht naar rendement, nu de – vooral Amerikaanse – aandelenkoersen hemelhoog staan. Beleggers zullen meer dan voorheen op zoek moeten naar (nog) ondergewaardeerde aandelen. Bijvoorbeeld in Europa, waar de prijsniveaus door een lagere toekomstverwachting minder hoog liggen. Of in opkomende markten, waar aandelen nog altijd zo’n 30% goedkoper zijn dan in ontwikkelde markten op basis van koers-winstverhoudingen.

Wanneer liquiditeit schaarser wordt en volatiliteit groter, ontstaan risico’s maar ook kansen voor beleggers. Flexibiliteit en risicospreiding zijn naast een praktische en veelzijdige benadering, cruciale componenten voor elke beleggingsportefeuille tijdens periodes met afnemende liquiditeit en verhoogde beweeglijkheid.

Lees ook: Centrale banken laten valuta los

Wilt u op de hoogte blijven van alle actuele adviezen voor deze aandelen? U kunt zich als abonnee aanmelden voor de alerts. Vink onderaan dit artikel het fonds aan of ga voor het volledige overzicht naar de alertspagina op onze website.