‘Beleggen begint bij inzicht in je eigen gedrag’

Een van de kernthema’s van de Amerikaanse leverancier van onderzoek en data over fondsen Morningstar is dat de professionele belegger zich niet moet laten leiden door onbewuste gedragsneigingen (behavioural biases), maar een vaste lijn moet volgen in zijn beleggingsgedrag. De gedragsneigingen, neem bijvoorbeeld een te groot vertrouwen in het eigen inschattingsvermogen, zouden tot suboptimale beleggingsuitkomsten leiden. Dan Kemp, chief investment officer bij de vermogensbeheertak van Morningstar, leidde er onlangs een sessie over tijdens de Morningstar Institutional Conference in Amsterdam. Beleggers moeten volgens hem vooral niet te veel willen sleutelen aan hun portefeuille.

Hoe belangrijk is onderzoek voor het beleggen?
‘Wij besteden 70% van onze tijd aan onderzoek en moeten ook daarbij uitkijken voor de neiging om naar de verkeerde informatie te kijken. Het gaat om onderzoek dat van belang is voor de lange termijn. Het nieuws in de krant levert vooral kortetermijninformatie op, die zelfs schade kan aanrichten voor de langetermijnuitkomsten.’

Geldt dit ook voor individuele beleggers?
‘Langetermijnbeleggingen leveren op den duur het hoogste rendement op, aangenomen dat ze goed gespreid zijn. Een belegger zou dus na de vaststelling van zijn initiële portefeuille er voor lange tijd, zelfs 20 tot 30 jaar, geen verandering in moeten aanbrengen. Veel beleggers reageren echter te snel en te impulsief. Ze veranderen te vaak hun portefeuille en maken daarbij fouten doordat ze beleggingen op het verkeerde moment kopen en verkopen. Dit gaat ten koste van hun rendementen. Professionele beleggers maken dezelfde fout.’

Waarom maken beleggers die inschattingsfouten?
‘Mensen hebben gedragsneigingen die hen aanzetten tot het maken van fouten. De belangrijkste taak voor een belegger is om die neigingen te erkennen en te blokkeren, zoals Odysseus was in de oren van zijn bemanning stopte om te voorkomen dat zij het schip op de rotsen zouden sturen als gevolg van verleidelijke gezangen van de Sirenen (zelf liet hij zich vastbinden aan de mast, JB). Een van de belangrijkste misleidende gedragingen van beleggers is een te hoog zelfvertrouwen in zijn vermogen om goed te analyseren. Daardoor vindt een verkeerde selectie van fondsen plaats, met een foute analyse van prestaties in het verleden en van mogelijkheden in de toekomst. Dit leidt weer tot verkeerde beleggingen en te veel beleggingsactiviteit en tot onnodig veel veranderingen in de portefeuille omdat de uitkomsten tegenvallen. Het te hoge zelfvertrouwen geeft vervolgens het idee dat een nieuwe selectie tot betere uitkomsten kan leiden. Dat leidt tot nieuwe kosten, waardoor de beleggingsuitkomsten lager worden.
Een tweede belangrijke misleidende gedraging is termijnblindheid: er wordt te snel gedacht dat recente ontwikkelingen in de toekomst zullen doorzetten, terwijl uit het gebruik van een langetermijnvisie zou blijken dat dit niet zo is. Dit veroorzaakt de situatie dat beleggers tegen hoge koersen kopen, volgens de redenatie: ‘de recente koersstijging zal wel doorgaan’ en tegen lage koersen verkopen (‘het zal wel slecht blijven gaan’). Beleggers kunnen zich tegen die twee misleidende neigingen beschermen door passief te beleggen – ‘buy and hold’ – en voor de lange termijn aan een beleggingsportefeuille vast te houden.’

Beleggers willen soms hun verlies niet nemen, omdat ze denken dat het ooit beter zal gaan, of juist hun winst niet omdat het nóg beter kan worden. Hoe past dit in uw visie?
‘Indien een belegger lang niet naar de beleggingen zou kijken, zou hij niet verkopen. De inschatting dat de koers te hoog is opgelopen heeft te maken met de kortetermijnvisie, want op een langere termijn zou die koers waarschijnlijk hoger staan, uitgaande van een goede beleggingsportefeuille. Zorgen bij beleggers dat zij te vroeg kopen of verkopen of te lang vasthouden zijn valide overwegingen voor de korte termijn, maar voor de langere termijn gaan zij niet op. Van belang zijn de kasstroomgeneratie en de groeivoet van de kasstroom bij de belegging, de waardecreatie. Een langetermijnbelegging in een goed bedrijf rendeert altijd, ondanks de ups en downs.’

Stel dat een belegger een recessie ziet aankomen, moet hij dan niet handelen?
‘Er is geen macro-econoom of strateeg die steeds correct de recessies heeft voorspeld. Er zijn er die er één goed voorspellen, maar de volgende missen ze dan weer. Ook daarin bestaat te veel zelfvertrouwen. En dan is het nog problematisch om op het goede moment te verkopen en weer terug te kopen. Juist omdat de verkeerde momenten gekozen worden – er wordt dan weer te laat gekocht – levert het uitzitten van de recessie vaak toch een beter rendement op.’

Maar adviseert u dan totale passiviteit?
‘Natuurlijk veranderen wij wel eens wat, maar dat is dan alleen gebaseerd op uitgebreide analyse (op zoek naar waardecreatie) en op langetermijnoverwegingen (was in de oren voor de kortetermijnafleiding). Dat is geen buy and sell. Een portefeuilleverandering kan best betere rendementen opleveren, maar een belegger stelt zich daardoor ook bloot aan de schadelijke gedragsneigingen die ik noemde. Een belegger die zich goed documenteert en de juiste adviseurs heeft en niet steeds naar de recente winsten of verliezen van zijn beleggingen kijkt, zal volgens mij op lange termijn de beste beleggingsuitkomsten hebben.’

Lees ook: Interview: Alleen voor doemdenkers zijn Westerse staatsobligaties nog interessant

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.