Commentaar: Wie redt Europa in 2017?

Hoewel de rust op de financiële markten wat is teruggekeerd en het Verenigd Koninkrijk weer een nieuwe premier heeft, voelt de Brexit nog steeds als een mokerslag waarvan de impact alleen maar te vergelijken is met de val van de Berlijnse muur in 1989, alleen dan in negatieve zin. Na de vele tegenslagen die we sinds het uitbreken van de kredietcrisis in 2007 hebben meegemaakt, pakken donkere wolken zich opnieuw samen voor Europese beleggers.

Twee voorbeelden ter illustratie van de impact van dit soort crisissituaties op de rendementen van particuliere investeerders. In 2008 waren het de nationale overheden die de financiële sector – en daarmee de totale Europese economie – voor omvallen behoedden. Desondanks verloor de AEX, net als vele andere Europese graadmeters, tussen september van dat jaar en maart 2009 bijna de helft van zijn waarde. Europa was gered, maar het duurde tot vorig jaar voordat de AEX en de breed samengestelde Europese Stoxx600, terug waren op het piekniveau van 2007.

In de zomers van 2011 en 2012 stond Europa opnieuw twee keer aan de rand van de afgrond, dit keer vanwege de Europese schuldencrisis. Daar waar de de leidende politici de eurozone niet naar een uitweg konden vergaderen, was het in juli 2012 de net aangetreden ECB-voorzitter Mario Draghi die voor een kentering zorgde met zijn uitspraak dat hij koste wat het kost (‘whatever it takes’) de euro zou redden. Dat bleek deze maand vier jaar gelden inderdaad de opmaat van een reeks ECB-maatregelen die zowel de AEX als de Stoxx600 tot april vorig jaar zo’n 60% koerswinst opleverde.

Ruim een jaar en een Brexit later staat de AEX 12,5% en de Stoxx600 zelfs 18,8% lager dan hun respectievelijke topniveau’s van april vorig jaar. In vergelijking met de koersschommelingen die Europa vanaf 2007 heeft meegemaakt, zijn dat geen grote uitslagen, maar het gevaar zit in het vervolg. De Brexit lijkt onomkeerbaar, zowel vele Europese banken als overheden zijn door hun schuldenlast extreem kwetsbaar geworden, en met Franse presidentsverkiezingen in het voorjaar en Duitse federale verkiezingen in het najaar van 2017 op de agenda, dreigt het gevaar van verdere destabilisatie.

De nationale overheden in 2008, de ECB in 2011: wie redt Europa in 2017? Ik zou het op dit moment niet weten.

Lees ook: Commentaar: Ons vermogen wordt bedreigd