‘De tijd was rijp voor een robot-beleggingsfonds’

Beleggen in robots staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Hoe verklaart u deze toenemende populariteit?
‘Het grote verschil is dat de zichtbaarheid van robots in de samenleving razendsnel is toegenomen. Er zijn robotgrasmaaiers en -stofzuigers die de klussen rond het huis kunnen doen, en het is allang geen bezienswaardigheid meer als er een drone voorbij vliegt. Dit omslagpunt is bereikt doordat robots steeds goedkoper, krachtiger en handiger worden. De apparaten van de Duitse robotfabrikant Kuka waren in 2010 80% goedkoper en ruim de helft lichter dan dertig jaar eerder, terwijl het prestatievermogen in die periode verdrievoudigd is. Die ontwikkeling zie je ook in allerlei andere segmenten van de technologiesector. De smartphone van vandaag is bijvoorbeeld een stuk krachtiger en sneller dan een pc van twintig jaar geleden. Dankzij alle veranderingen is de rol van robots enorm in belang toegenomen. Tientallen jaren geleden hebben ze hun entree gemaakt in de fabriekshallen voor de productie van auto’s en ander zwaar werk. Ze werden ingezet voor het zogenaamde 4D-werk: dull, dangerous, dirty and demanding (saai, gevaarlijk, vuil en veeleisend). In die rol namen ze werk over dat mensen liever niet deden. Nu zie je dat robots steeds vaker samenwerken met mensen. Zo worden er chirurgische robots ontwikkeld waarmee een arts operaties nog nauwkeuriger kan uitvoeren. Een tweede factor die de groeiende populariteit verklaart is dat ook de bedrijven die betrokken zijn bij de ontwikkeling en fabricage van robots een enorme ontwikkeling hebben doorgemaakt. Het aantal verkochte robots neemt in de periode tot 2020 met 20 tot 25% per jaar toe. Er zijn allerlei bedrijven die op die trend inspelen en het aantal mogelijkheden om in de robotrevolutie te beleggen is zo ook flink toegenomen.’

Hoe vertaalt u een trend zoals robotisering naar een beleggingsportefeuille?
‘Bij Pictet hebben we ruim twintig jaar ervaring met het inspelen op grote ontwikkelingen die de wereld veranderen. Het Copenhagen Institute for Future Studies heeft veertien megatrends in kaart gebracht, zoals de groei van de wereldbevolking, toenemende aandacht voor duurzame ontwikkeling en de noodzaak van productivteitgroei. Voor ons is dat een mooi kompas voor het opsporen van bedrijven waarvan de omzet relatief snel kan stijgen omdat ze profiteren van krachtige thema’s. In het huidige klimaat met een zeer lage economische groei is de rugwind van enkele megatrends helemaal een groot voordeel. Dankzij de snelheid waarmee de capaciteiten van robots toenemen, vormen deze machines steeds vaker onderdeel van de oplossing voor uitdagingen van de verschillende megatrends. In 2012 hebben we ook al eens gekeken of er een mogelijkheid was om via een themafonds op deze ontwikkeling in te spelen. Op dat moment was het beleggingsuniversum echter te klein en waren de technologische mogelijkheden nog niet zo goed ontwikkeld als nu. We hebben voldoende keuze om een goed gespreide portefeuille op te bouwen. Om concentratierisico zoveel mogelijk uit te sluiten hebben we het universum in drie delen opgesplitst. Het eerste segment bestaat uit bedrijven die zich richten op industriële automatisering. Vroeger waren dat de grote machines die het lopendebandwerk overnamen van mensen. Inmiddels komen er steeds meer kleinere robots voor bijvoorbeeld precisiewerk, en in deze groep vallen ook ondernemingen die zich richten op 3D-printing. De tweede groep bedrijven richt zich op markten voor consumenten en dienstverlening. Dat zijn bijvoorbeeld schoonmaakrobots, maar ook drones en apparatuur voor de gezondheidszorg. Het laatste segment waar we ons op richten zijn de ondernemingen die de technologie ontwikkelen die het mogelijk maakt om robots op steeds meer terreinen in te zetten. Dit zijn onder meer producenten van bewegingssensoren die ervoor zorgen dat een robot geen gevaar vormt voor zijn omgeving, of de makers van software voor het verwerken van alle signalen uit de omgeving.’

Als actieve beheerders hebben we geen enkele verplichting om een aandeel te kopen omdat het bijvoorbeeld meeweegt in een robot- en automatiseringsindex

Het is opvallend dat in het overzicht van de grootste posities in de portefeuille de namen van bekende robotaandelen zoals Kuka en ABB ontbreken.
‘Als actieve fondsbeheerders hebben we geen enkele verplichting om een aandeel te kopen omdat het bijvoorbeeld meeweegt in een robot- en automatiseringsindex of omdat het een bekende speler is binnen een bepaald thema. Om in aanmerking te komen voor onze portefeuille is het wel een voorwaarde dat een substantieel deel van de omzet robot-gerelateerd is. Andere zaken waar we op letten zijn de liquiditeit en de volatiliteit. Als we kijken naar deze criteria komen er wereldwijd ongeveer 180 aandelen in aanmerking. Ik verwacht dat dit aantal in een periode van circa vijf jaar groeit tot 250 à 300 als gevolg van beursintroducties en doordat bedrijven hun activiteiten naar dit werkterrein uitbreiden. Binnen dit universum gaan we op zoek naar de meest kansrijke aandelen, waarbij we onder meer letten op een goede balans tussen waardering en groeipotentieel. Een goed voorbeeld daarvan is Intuitive Surgical. In 2000 was het Da Vinci-systeem van dit bedrijf de eerste operatierobot die toestemming kreeg van toezichthouder FDA voor introductie op de Amerikaanse markt. Omdat een robot in theorie nauwkeuriger en sneller kan werken dan een chirurg van vlees en bloed, is er bij standaardingrepen minder risico op complicaties en de opnameduur in het ziekenhuis is vaak korter. Er zijn inmiddels meer dan 3500 Da Vinci-machines in gebruik. Intuitive Surgical breidt het aantal mogelijkheden gestaag uit, zodat de robot ingezet kan worden bij een toenemend aantal operaties. Daarnaast zet het concern sterk in op groei buiten de Amerikaanse thuismarkt, waar momenteel 80% van de omzet geboekt wordt. De waardering van het aandeel ligt ruim de helft hoger dan het beursgemiddelde, maar die premie is absoluut verdiend als je kijkt naar het groeipotentieel. Volgens onderzoeksbureau WinterGreen Research kan de afzet van chirurgische robots met gemiddeld 30% groeien, tot $20 mrd in 2021. Cognex is een ander bedrijf dat misschien niet heel bekend is, maar dat wel optimaal profiteert van de robotrevolutie. De onderneming maakt de camerasystemen waarmee robots in allerlei sectoren zoals farmacie, verpakking en de auto- en luchtvaartsector bedrijfsprocessen en hun omgeving kunnen monitoren. Op dit vlak is Cognex marktleider, met meer dan 150.000 geïnstalleerde systemen en honderden patenten. De vraag naar de robots van de onderneming neemt naar verwachting met gemiddeld 12,5% per jaar toe, maar de winst kan waarschijnlijk dubbel zo snel stijgen omdat de winstmarge na enkele jaren van hoge investeringen in onderzoek en ontwikkeling weer kan oplopen.’