De onzinnige transactietaks – deel 2

Op 31 januari dit jaar schreef ik een column over de transactietaks en betoogde ik dat deze taks ons wat betreft transactietarieven ver terug in de tijd zou zetten. Bovendien meende ik dat de taks zou leiden tot minder transacties, waardoor de liquiditeit op de markt afneemt, hetgeen leidt tot inefficiëntere prijsvormen (en dus meer volatiliteit). Onder links georiënteerde economen (onder andere Tobin, Stiglitz en Summers) heeft het idee postgevat dat een transactietaks beter zou zijn voor de financiële markten. Het idee is dat als je zand in de motor strooit je de ruis (onnodige trading) elimineert, waardoor de markten uiteindelijk efficiënter zouden moeten functioneren. Ik heb deze redenering nooit kunnen volgen, omdat uit bijna alle wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat naarmate de liquiditeit afneemt, prijsvorming minder efficiënt wordt. Wetenschappelijke bewijzen Nieuw wetenschappelijk onderzoek, in dit geval specifiek naar de transactietaks, heeft mijn conclusies gelukkig bevestigd. In een wetenschappelijke paper van Anna Pomeranets (Bank of Canada) en Daniel Weaver (Rutgers Business School) wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden aangetoond dat een transactietaks de kosten van beleggen vergroot (o.a. grotere bied-laat-spreads), het handelsvolume (liquiditeit) vermindert en de volatiliteit met zo’n tien procentpunt verhoogt. Vooral de conclusie dat de volatiliteit verhoogd wordt is niet prettig voor de voorstanders van de taks. De gedachte leeft namelijk dat de taks, door kortetermijntrading te ontmoedigen, markten minder volatiel maakt. Dat klopt dus niet. Deze conclusie is in lijn met negen andere wetenschappelijke studies over dit onderwerp, ook bestaande uit casestudies, te weten van 23 landen. Acht van de negen studies, zo beweert professor Steven M. Davidoff van de Ohio State University, wijzen ook op toegenomen volatiliteit na invoering van een taks. Handel verplaatst zich De conclusie dat de transactietaks de volatiliteit doet toenemen reduceert de rationale voor een taks eigenlijk tot niets meer dan een ordinaire belastingverhoging. Maar politici die denken dat de taks veel geld zal opleveren moeten zich niet rijk rekenen. Wat de diverse wetenschappelijke casestudies namelijk nog meer aantonen is dat het handelsvolume zich na de invoering van de taks geografisch verplaatst. Toen Zweden bijvoorbeeld in 1984 een transactietaks invoerde verplaatste 30 tot maar liefst 50% van het de handelsvolume zich naar Groot-Brittannië. Japan stopte zijn transactietaksavontuur precies om deze reden. In Europa denkt men dat door de transactietaks een ingezetene taks te maken - dan maakt het niet uit waar je handelt - dit probleem tegengegaan kan worden. Maar ook hier zal de financiële wereld omwegen voor te bedenken. Desastreus voor pensioen Pensioenen worden zwaar geraakt door de transactietaks. Vandaar dat Dijsselbloem wil dat pensioenfondsen worden uitgezonderd. Dat is discriminatie voor mensen die hun eigen pensioen opbouwen, zelfstandigen bijvoorbeeld. Het is nog maar de vraag of een uitzonderingspositie van pensioenfondsen juridisch rechtvaardig en überhaupt administratief haalbaar is. Professor Davidoff haalt een studie van BlackRock aan. De grootste vermogensbeheerder ter wereld rekende voor dat als de transactietaks 0,1% over de transactiewaarde gaat bedragen (het voorstel van de EU-commissie) je op een investering van $10.000 ongeveer $2.300 verliest over een periode van tien jaar. Dat wordt nog meer als je in een actief beheerd fonds gaat beleggen. Zeg dus maar dag tegen je pensioen, als de taks er komt. Politieke spelletjes De hier genoemde wetenschappelijke papers zijn een ‘must-read’ voor vooral de PvdA en SP, de tweede grootste voorstanders van de onzinnige transactietaks. De PvdA is er verantwoordelijk voor dat de transactietaks in het regeerakkoord is gekomen. Uit betrouwbare bron weet ik dat de PvdA hier bij de onderhandelingen over het regeerakkoord zo’n punt van heeft gemaakt, omdat ze hier de SP, die van de transactietaks een speerpunt heeft gemaakt, de loef wilde afsteken. Minister Dijsselbloem heeft gezegd dat, als de transactietaks de economische belangen zou schaden, hij de taks niet in wil voeren. In mijn column van 31 januari meende ik dat de economische belangen (in Nederland) zeker geschaad zouden worden. Een van de conclusies van het onderzoek van Pomeranets en Weaver is dat de taks mogelijk zelfs de economische groei belemmert. Als Dijsselbloem een man is van ‘een man een man, een woord een woord’, zou de taks er dus niet moeten komen. Gelukkig. Of reken ik mezelf nu rijk? Harry Geels is directeur Research en partner bij Inmaxxa Vermogensbeheer in Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine (TCM) en partner van de ML Finance Academy (www.mlfa.eu). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.

Op 31 januari dit jaar schreef ik een column over de transactietaks en betoogde ik dat deze taks ons wat betreft transactietarieven ver terug in de tijd zou zetten. Bovendien meende ik dat de taks zou leiden tot minder transacties, waardoor de liquiditeit op de markt afneemt, hetgeen leidt tot inefficiëntere prijsvormen (en dus meer volatiliteit).

Onder links georiënteerde economen (onder andere Tobin, Stiglitz en Summers) heeft het idee postgevat dat een transactietaks beter zou zijn voor de financiële markten. Het idee is dat als je zand in de motor strooit je de ruis (onnodige trading) elimineert, waardoor de markten uiteindelijk efficiënter zouden moeten functioneren. Ik heb deze redenering nooit kunnen volgen, omdat uit bijna alle wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat naarmate de liquiditeit afneemt, prijsvorming minder efficiënt wordt.

Wetenschappelijke bewijzen

Nieuw wetenschappelijk onderzoek, in dit geval specifiek naar de transactietaks, heeft mijn conclusies gelukkig bevestigd. In een wetenschappelijke paper van Anna Pomeranets (Bank of Canada) en Daniel Weaver (Rutgers Business School) wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden aangetoond dat een transactietaks de kosten van beleggen vergroot (o.a. grotere bied-laat-spreads), het handelsvolume (liquiditeit) vermindert en de volatiliteit met zo’n tien procentpunt verhoogt.

Vooral de conclusie dat de volatiliteit verhoogd wordt is niet prettig voor de voorstanders van de taks. De gedachte leeft namelijk dat de taks, door kortetermijntrading te ontmoedigen, markten minder volatiel maakt. Dat klopt dus niet. Deze conclusie is in lijn met negen andere wetenschappelijke studies over dit onderwerp, ook bestaande uit casestudies, te weten van 23 landen. Acht van de negen studies, zo beweert professor Steven M. Davidoff van de Ohio State University, wijzen ook op toegenomen volatiliteit na invoering van een taks.

Handel verplaatst zich

De conclusie dat de transactietaks de volatiliteit doet toenemen reduceert de rationale voor een taks eigenlijk tot niets meer dan een ordinaire belastingverhoging. Maar politici die denken dat de taks veel geld zal opleveren moeten zich niet rijk rekenen. Wat de diverse wetenschappelijke casestudies namelijk nog meer aantonen is dat het handelsvolume zich na de invoering van de taks geografisch verplaatst.

Toen Zweden bijvoorbeeld in 1984 een transactietaks invoerde verplaatste 30 tot maar liefst 50% van het de handelsvolume zich naar Groot-Brittannië. Japan stopte zijn transactietaksavontuur precies om deze reden. In Europa denkt men dat door de transactietaks een ingezetene taks te maken – dan maakt het niet uit waar je handelt – dit probleem tegengegaan kan worden. Maar ook hier zal de financiële wereld omwegen voor te bedenken.

Desastreus voor pensioen

Pensioenen worden zwaar geraakt door de transactietaks. Vandaar dat Dijsselbloem wil dat pensioenfondsen worden uitgezonderd. Dat is discriminatie voor mensen die hun eigen pensioen opbouwen, zelfstandigen bijvoorbeeld. Het is nog maar de vraag of een uitzonderingspositie van pensioenfondsen juridisch rechtvaardig en überhaupt administratief haalbaar is.

Professor Davidoff haalt een studie van BlackRock aan. De grootste vermogensbeheerder ter wereld rekende voor dat als de transactietaks 0,1% over de transactiewaarde gaat bedragen (het voorstel van de EU-commissie) je op een investering van $10.000 ongeveer $2.300 verliest over een periode van tien jaar. Dat wordt nog meer als je in een actief beheerd fonds gaat beleggen. Zeg dus maar dag tegen je pensioen, als de taks er komt.

Politieke spelletjes

De hier genoemde wetenschappelijke papers zijn een ‘must-read’ voor vooral de PvdA en SP, de tweede grootste voorstanders van de onzinnige transactietaks. De PvdA is er verantwoordelijk voor dat de transactietaks in het regeerakkoord is gekomen. Uit betrouwbare bron weet ik dat de PvdA hier bij de onderhandelingen over het regeerakkoord zo’n punt van heeft gemaakt, omdat ze hier de SP, die van de transactietaks een speerpunt heeft gemaakt, de loef wilde afsteken.

Minister Dijsselbloem heeft gezegd dat, als de transactietaks de economische belangen zou schaden, hij de taks niet in wil voeren. In mijn column van 31 januari meende ik dat de economische belangen (in Nederland) zeker geschaad zouden worden. Een van de conclusies van het onderzoek van Pomeranets en Weaver is dat de taks mogelijk zelfs de economische groei belemmert. Als Dijsselbloem een man is van ‘een man een man, een woord een woord’, zou de taks er dus niet moeten komen. Gelukkig. Of reken ik mezelf nu rijk?
Harry Geels is directeur Research en partner bij Inmaxxa Vermogensbeheer in Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine (TCM) en partner van de ML Finance Academy (www.mlfa.eu). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.