Niet leuk, maar erg is anders

Kort voor de cruciale Europese top van 9 december 2011 kondigde Standard & Poor's aan dat de rating van 15 eurolanden mogelijk binnen 90 dagen verlaagd wordt. De massale afwaardering komt niet geheel onverwacht, maar de snelheid is enigszins inconsistent met de vooraankondiging. Het verstoort de relatieve rust op de financiële markten. Net nu dat in Italië en Spanje de veiling van staatspapieren rimpelloos verlopen.

Op zich spelen kredietbeoordelaars geen rol in het herstellen van vertrouwen, maar een ratingverlaging betekent wel dat een land duurder uit is bij de financiering van zijn schulden. Omdat de rente nauw samenhangt met de rating. Hoe hoger de rating, hoe lager de rente. Een lagere rente heeft tot gevolg dat er minder kopers zijn en brengt met zich mee dat partijen gedwongen moeten verkopen omdat de kredietstatus een voorgeschreven kwaliteitsniveau onderschrijdt.

Met name Cyprus en Portugal zijn hiervan het slachtoffer. Bij de massale afwaardering gingen zij net als Italië en Spanje twee stappen terug, waardoor hun kredietwaardigheid onder het niveau van BBB- is gezakt. Italië zit daar weliswaar nog twee stappen van verwijderd, maar het risico bestaat dat institutionele beleggers nauwelijks nog geïnteresseerd zullen zijn in Italiaanse obligaties en dat met een uitstaande schuld van 1.800 mrd euro.

Door de ratingverlaging ging de koers van de euro verder omlaag. De Europese eenheidsmunt ging de week uit op 1,27 dollar. Een dreun van 1 procent nadat het eerder op de dag was weggezakt tot 1,26 dollar, het laagste niveau in 16 maanden. De euro staat al langer onder druk. Niet door de kredietwaardigheid, maar door het verwachte groeiverschil met de Verenigde Staten. Het risico dat de Europese economie in een recessie terecht zal komen, drukt de koers van euro, maar op zijn beurt helpt het wel om de groei op te krikken. Doordat de euro daalt, worden Europese producten in het buitenland goedkoper.

Noodfondsen
Het risico bestaat dat de massale afwaardering weldra van invloed is op de rating van het Europese Financiële Stabiliteitsfonds, wiens kredietwaardigheid afhankelijk is van de geldschieters. Met uitzondering van de drie landen die hulp krijgen zijn dat alle eurolanden, althans in theorie. De landen met drie A's leveren echter de grootste bijdrage en als de kredietwaardigheid van negen eurolanden waaronder twee triple-A's omlaag gaat, is het ook logisch dat de rating van het EFSF binnenkort wordt herzien. Echter wanneer het noodfonds zijn AAA-status ontnomen wordt, zal het meer rente moeten betalen. Alhoewel toen S&P vorig jaar augustus de rating van de VS van AAA naar AA+ verlaagde, leidde deze economische aardbeving niet tot een hogere rente.

Voor het EFSF betekent duurder lenen wel dat zij aan slagkracht verliest. De leencapaciteit van 440 mrd euro slinkt hierdoor met 40 procent naar 271 mrd euro. De feitelijke leencapaciteit komt min of meer overeen met de totale garantstelling van de triple-A-landen. Aangezien het fonds al 190 mrd kwijt is aan lopende verplichtingen, zit in het EFSF nog maar 80 mrd euro. Hoog tijd voor de Europese leiders om het tijdelijke noodfonds op te hogen en haast te maken met het Europese Stabiliteitsmechanisme, ESM. De permanente opvolger van het EFSF moet vanaf juli 2012 voorkomen dat landen met financiële problemen de euro verzwakken.

Onvoldoende

Hoewel alle eurolanden grote inspanningen leveren om hun financiën in toom te houden, worden de maatregelen die de Europese leiders op de voorbije top hebben genomen door S&P als onvoldoende ervaren. De voortwoekerende crisis is niet alleen veroorzaakt door een gebrek aan fiscale discipline. Het is volgens de Amerikaanse kredietbeoordelaar net zo goed te wijten aan het verschil in economische groei tussen de voorlopers en de achterblijvers in de Europese Unie.

De kredietwaardigheid van een land kan alleen maar hersteld worden als er geloofwaardige maatregelen worden genomen om de schulden te saneren. Bezuinigingen hebben een negatief effect op de economie van een land, waardoor de crisis verergert. En de terughoudende houding van banken in het toekennen van kredieten maakt het er niet gemakkelijker op. Het ondermijnt de economische groei en hierdoor neemt het risico op een recessie toe. De kans dat dit ook daadwerkelijk gebeurt schat S&P op 40 procent.

Uitstervend ras

Duitsland, Finland, Luxemburg en Nederland behielden hun drie A's, maar de perspectieven voor Oostenrijk, België, Cyprus, Estland, Finland, Portugal, Frankrijk, Ierland, Italië, Luxemburg, Malta, Nederland, Slovenië, Spanje en Griekenland zijn negatief. De kans op nieuwe ratingverlagingen in 2012 of 2013 is volgens S&P een op drie. Voorlopig is enkel Duitsland verzekerd van zijn AAA-status. Triple-A-landen zijn een uitstervend ras. Voor beleggers betekent dit dat er steeds minder veilige staatsleningen overblijven.

Kort voor de cruciale Europese top van 9 december 2011 kondigde
Standard & Poor’s aan dat de rating van 15 eurolanden mogelijk
binnen 90 dagen verlaagd wordt. De massale afwaardering komt niet
geheel onverwacht, maar de snelheid is enigszins inconsistent met
de vooraankondiging. Het verstoort de relatieve rust op de
financiële markten. Net nu dat in Italië en Spanje de veiling van
staatspapieren rimpelloos verlopen.

Op zich spelen kredietbeoordelaars geen rol in het herstellen
van vertrouwen, maar een ratingverlaging betekent wel dat een land
duurder uit is bij de financiering van zijn schulden. Omdat de
rente nauw samenhangt met de rating. Hoe hoger de rating, hoe lager
de rente. Een lagere rente heeft tot gevolg dat er minder kopers
zijn en brengt met zich mee dat partijen gedwongen moeten verkopen
omdat de kredietstatus een voorgeschreven kwaliteitsniveau
onderschrijdt.

Met name Cyprus en Portugal zijn hiervan het slachtoffer. Bij de
massale afwaardering gingen zij net als Italië en Spanje twee
stappen terug, waardoor hun kredietwaardigheid onder het niveau van
BBB- is gezakt. Italië zit daar weliswaar nog twee stappen van
verwijderd, maar het risico bestaat dat institutionele beleggers
nauwelijks nog geïnteresseerd zullen zijn in Italiaanse obligaties
en dat met een uitstaande schuld van 1.800 mrd euro.

Door de ratingverlaging ging de koers van de euro verder omlaag.
De Europese eenheidsmunt ging de week uit op 1,27 dollar. Een dreun
van 1 procent nadat het eerder op de dag was weggezakt tot 1,26
dollar, het laagste niveau in 16 maanden. De euro staat al langer
onder druk. Niet door de kredietwaardigheid, maar door het
verwachte groeiverschil met de Verenigde Staten. Het risico dat de
Europese economie in een recessie terecht zal komen, drukt de koers
van euro, maar op zijn beurt helpt het wel om de groei op te
krikken. Doordat de euro daalt, worden Europese producten in het
buitenland goedkoper.

Noodfondsen
Het risico bestaat dat de massale afwaardering weldra van
invloed is op de rating van het Europese Financiële
Stabiliteitsfonds, wiens kredietwaardigheid afhankelijk is van de
geldschieters. Met uitzondering van de drie landen die hulp krijgen
zijn dat alle eurolanden, althans in theorie. De landen met drie
A’s leveren echter de grootste bijdrage en als de
kredietwaardigheid van negen eurolanden waaronder twee triple-A’s
omlaag gaat, is het ook logisch dat de rating van het EFSF
binnenkort wordt herzien. Echter wanneer het noodfonds zijn
AAA-status ontnomen wordt, zal het meer rente moeten betalen.
Alhoewel toen S&P vorig jaar augustus de rating van de VS van
AAA naar AA+ verlaagde, leidde deze economische aardbeving niet tot
een hogere rente.

Voor het EFSF betekent duurder lenen wel dat zij aan slagkracht
verliest. De leencapaciteit van 440 mrd euro slinkt hierdoor met 40
procent naar 271 mrd euro. De feitelijke leencapaciteit komt min of
meer overeen met de totale garantstelling van de triple-A-landen.
Aangezien het fonds al 190 mrd kwijt is aan lopende verplichtingen,
zit in het EFSF nog maar 80 mrd euro. Hoog tijd voor de Europese
leiders om het tijdelijke noodfonds op te hogen en haast te maken
met het Europese Stabiliteitsmechanisme, ESM. De permanente
opvolger van het EFSF moet vanaf juli 2012 voorkomen dat landen met
financiële problemen de euro verzwakken.

Onvoldoende

Hoewel alle eurolanden grote inspanningen leveren om hun
financiën in toom te houden, worden de maatregelen die de Europese
leiders op de voorbije top hebben genomen door S&P als
onvoldoende ervaren. De voortwoekerende crisis is niet alleen
veroorzaakt door een gebrek aan fiscale discipline. Het is volgens
de Amerikaanse kredietbeoordelaar net zo goed te wijten aan het
verschil in economische groei tussen de voorlopers en de
achterblijvers in de Europese Unie.

De kredietwaardigheid van een land kan alleen maar hersteld
worden als er geloofwaardige maatregelen worden genomen om de
schulden te saneren. Bezuinigingen hebben een negatief effect op de
economie van een land, waardoor de crisis verergert. En de
terughoudende houding van banken in het toekennen van kredieten
maakt het er niet gemakkelijker op. Het ondermijnt de economische
groei en hierdoor neemt het risico op een recessie toe. De kans dat
dit ook daadwerkelijk gebeurt schat S&P op 40 procent.

Uitstervend ras

Duitsland, Finland, Luxemburg en Nederland behielden hun drie
A’s, maar de perspectieven voor Oostenrijk, België, Cyprus,
Estland, Finland, Portugal, Frankrijk, Ierland, Italië, Luxemburg,
Malta, Nederland, Slovenië, Spanje en Griekenland zijn negatief. De
kans op nieuwe ratingverlagingen in 2012 of 2013 is volgens S&P
een op drie. Voorlopig is enkel Duitsland verzekerd van zijn
AAA-status. Triple-A-landen zijn een uitstervend ras. Voor
beleggers betekent dit dat er steeds minder veilige staatsleningen
overblijven.