Radicale koersverandering of…

De lange rente daalt al sinds de jaren tachtig. Als de spectaculaire stijging van vorige week op de kapitaalmarkten doorzet, dan zal dit waarschijnlijk gevolgen hebben voor de economie, zeker in combinatie met een stijgende olieprijs.

Vraag op vraag

Na een maandenlange daling waarin de prijs van een vat aardolie daalde van boven de honderd naar ruim 40 dollar, steeg de olieprijs op tijd van twee maanden met pak ‘m beet vijftig procent. De prijs van ruwe aardolie schommelt nu net onder de 60 dollar. Vraag is of de stijgende olieprijs een tijdelijke opleving betreft of het definitieve einde van de prijsdalingen. De daling van de olieprijs was het logische gevolg van overproductie. Door de hoge olieprijs haalden de OPEC-landen, Noorwegen, Rusland en de Verenigde Staten meer olie uit de grond dan nodig, maar de vraag bleef achter. Maar de laatste weken lijkt er een omslag plaats te vinden. Door de forse prijsdaling zijn voornamelijk in de Verenigde Staten een aantal olieplatformen niet langer rendabel en hebben oliebedrijven geplande investeringen in nieuwe boringen tijdelijk uitgesteld of afgelast. Een derde reden waarom de prijs van aardolie opnieuw stijgt, is de reactie op de lage olieprijs. Door de lagere prijzen aan de pomp, letten bestuurders minder op de kosten voor brandstof en pakken ze vlugger de auto. Het voorspellen wat de olieprijs op de langere termijn zal doen, blijft lastig. Er gaat weliswaar een positief effect uit van de lage olieprijs, maar wellicht blijft door de naweeën van de schuldencrisis de economische groei in de industrielanden tot 2017 laag.

Muur van zorgen

Als de rente sterk blijft oplopen, dan zijn vooral de houders van obligaties met een lange restlooptijd de klos. Een stijgende rente leidt tot dalende koersen. Het schrikbeeld van elke obligatiebezitter die noodgedwongen schuldpapieren voor de vervaldag moet verkopen. Zolang de rente daalt, kan hij of zij ze met winst verkopen, maar in feite daalt de lange rente al sinds de jaren tachtig. Veel obligatiebeleggers weten dat de lagere couponrentes gecompenseerd worden door aantrekkelijke koerswinsten, maar als de spectaculaire stijging van vorige week op de kapitaalmarkten doorzet, dan zal dit niet alleen nadelige gevolgen hebben voor de hypotheekrente. Los van het feit dat de leenkosten stijgen, dalen de koersen van aandelen omdat de toekomstige winsten van bedrijven minder waard worden. Dat was wat vorige week gebeurde. Daarnaast waren de koersdalingen ook een gevolg van winstnames, aandelen waren de weken ervoor hard gestegen. Het is voor de industrielanden een groot risico als de rente verder stijgt. De rente is momenteel historisch laag, mede door de ingrepen van centrale banken. Als de rentestijging doorzet, stijgen de leenkosten, houden gezinnen minder geld over, dalen de bestedingen, dalen de omzetten en bedrijfswinsten, et cetera. Daarnaast torsen overheden hoge schulden en zien zij zich eveneens gedwongen te snoeien in hun uitgaven, met alle gevolgen van dien.

Onzekerheid troef

Wat vorige week ook een rol speelde was de onzekere uitkomst van de Britse verkiezingen. De opiniepeilingen lieten doorschemeren dan het een nek-aan-nek-race zou worden tussen de Conservatieven en de Arbeiderspartij en dat ze een coalitie zouden moeten vormen met hetzij de Schotse Nationalistische Partij, hetzij het eurofobe UKIP. Dankzij de eclatante verkiezingsoverwinning van de Conservatieve Partij blijft David Cameron premier van het Verenigd Koninkrijk. Hij staat nu wel voor de uitdaging om de Schotten binnenboord te houden, tegelijk wil hij de invloedssfeer van Europa terugdringen zodat het Verenigd Koninkrijk haar economische zelfbeschikking terugkrijgt. In de marge speelt natuurlijk ook de kwestie Griekenland. Het lijkt erop dat beleggers niet langer wakker liggen van de economische gevolgen van een Grexit, maar het is maar de vraag of men zich bewust is van de geopolitieke gevolgen. Als Griekenland uit de euro stapt, dan komt het voortbestaan van de Europese Unie in het gedrang. En als Griekenland failliet gaat, dan ontstaat er een nieuwe bankencrisis, wat op zijn beurt de solidariteit onder de eurolanden zal hypothekeren. Stel dat Griekenland deel zou uitmaken van de Verenigde Staten, dan was er nooit sprake geweest van een Griekse schuldencrisis. Als een Amerikaanse staat in de problemen komt en niet langer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen, komt die onder curatele van Washington, net zoals in Nederland een gemeente dat komt van de nationale overheid.

Niets zo veranderlijk als…

Een trend is een trend tot aan z’n end. Met andere woorden trends blijven niet duren. Feitelijk is niets minder waar, maar ook op de beurs wordt het leven voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen. Beleggers kunnen lange tijd in de ban zijn van een bepaalde werkelijkheid, maar uiteindelijk hebben ze een kort geheugen. Als een alternatieve verklaring plotsklaps de bovenhand krijgt, zijn correcties onvermijdelijk. Dit proces gaat gepaard met een bruuske toename van de volatiliteit, die bleef de voorbije week echter achterwege. Het lijkt erop dat beleggers eerder getuige waren van een correctie op de correctie, dan een radicale koersverandering.  @ Ivan  Snurer

De lange rente daalt al sinds de jaren tachtig. Als de spectaculaire stijging van vorige week op de kapitaalmarkten doorzet, dan zal dit waarschijnlijk gevolgen hebben voor de economie, zeker in combinatie met een stijgende olieprijs.

Vraag op vraag

Na een maandenlange daling waarin de prijs van een vat aardolie daalde van boven de honderd naar ruim 40 dollar, steeg de olieprijs op tijd van twee maanden met pak ‘m beet vijftig procent. De prijs van ruwe aardolie schommelt nu net onder de 60 dollar. Vraag is of de stijgende olieprijs een tijdelijke opleving betreft of het definitieve einde van de prijsdalingen. De daling van de olieprijs was het logische gevolg van overproductie. Door de hoge olieprijs haalden de OPEC-landen, Noorwegen, Rusland en de Verenigde Staten meer olie uit de grond dan nodig, maar de vraag bleef achter. Maar de laatste weken lijkt er een omslag plaats te vinden. Door de forse prijsdaling zijn voornamelijk in de Verenigde Staten een aantal olieplatformen niet langer rendabel en hebben oliebedrijven geplande investeringen in nieuwe boringen tijdelijk uitgesteld of afgelast. Een derde reden waarom de prijs van aardolie opnieuw stijgt, is de reactie op de lage olieprijs. Door de lagere prijzen aan de pomp, letten bestuurders minder op de kosten voor brandstof en pakken ze vlugger de auto. Het voorspellen wat de olieprijs op de langere termijn zal doen, blijft lastig. Er gaat weliswaar een positief effect uit van de lage olieprijs, maar wellicht blijft door de naweeën van de schuldencrisis de economische groei in de industrielanden tot 2017 laag.

Muur van zorgen

Als de rente sterk blijft oplopen, dan zijn vooral de houders van obligaties met een lange restlooptijd de klos. Een stijgende rente leidt tot dalende koersen. Het schrikbeeld van elke obligatiebezitter die noodgedwongen schuldpapieren voor de vervaldag moet verkopen. Zolang de rente daalt, kan hij of zij ze met winst verkopen, maar in feite daalt de lange rente al sinds de jaren tachtig. Veel obligatiebeleggers weten dat de lagere couponrentes gecompenseerd worden door aantrekkelijke koerswinsten, maar als de spectaculaire stijging van vorige week op de kapitaalmarkten doorzet, dan zal dit niet alleen nadelige gevolgen hebben voor de hypotheekrente. Los van het feit dat de leenkosten stijgen, dalen de koersen van aandelen omdat de toekomstige winsten van bedrijven minder waard worden. Dat was wat vorige week gebeurde. Daarnaast waren de koersdalingen ook een gevolg van winstnames, aandelen waren de weken ervoor hard gestegen. Het is voor de industrielanden een groot risico als de rente verder stijgt. De rente is momenteel historisch laag, mede door de ingrepen van centrale banken. Als de rentestijging doorzet, stijgen de leenkosten, houden gezinnen minder geld over, dalen de bestedingen, dalen de omzetten en bedrijfswinsten, et cetera. Daarnaast torsen overheden hoge schulden en zien zij zich eveneens gedwongen te snoeien in hun uitgaven, met alle gevolgen van dien.

Onzekerheid troef

Wat vorige week ook een rol speelde was de onzekere uitkomst van de Britse verkiezingen. De opiniepeilingen lieten doorschemeren dan het een nek-aan-nek-race zou worden tussen de Conservatieven en de Arbeiderspartij en dat ze een coalitie zouden moeten vormen met hetzij de Schotse Nationalistische Partij, hetzij het eurofobe UKIP. Dankzij de eclatante verkiezingsoverwinning van de Conservatieve Partij blijft David Cameron premier van het Verenigd Koninkrijk. Hij staat nu wel voor de uitdaging om de Schotten binnenboord te houden, tegelijk wil hij de invloedssfeer van Europa terugdringen zodat het Verenigd Koninkrijk haar economische zelfbeschikking terugkrijgt. In de marge speelt natuurlijk ook de kwestie Griekenland. Het lijkt erop dat beleggers niet langer wakker liggen van de economische gevolgen van een Grexit, maar het is maar de vraag of men zich bewust is van de geopolitieke gevolgen. Als Griekenland uit de euro stapt, dan komt het voortbestaan van de Europese Unie in het gedrang. En als Griekenland failliet gaat, dan ontstaat er een nieuwe bankencrisis, wat op zijn beurt de solidariteit onder de eurolanden zal hypothekeren. Stel dat Griekenland deel zou uitmaken van de Verenigde Staten, dan was er nooit sprake geweest van een Griekse schuldencrisis. Als een Amerikaanse staat in de problemen komt en niet langer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen, komt die onder curatele van Washington, net zoals in Nederland een gemeente dat komt van de nationale overheid.

Niets zo veranderlijk als…

Een trend is een trend tot aan z’n end. Met andere woorden trends blijven niet duren. Feitelijk is niets minder waar, maar ook op de beurs wordt het leven voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen. Beleggers kunnen lange tijd in de ban zijn van een bepaalde werkelijkheid, maar uiteindelijk hebben ze een kort geheugen. Als een alternatieve verklaring plotsklaps de bovenhand krijgt, zijn correcties onvermijdelijk. Dit proces gaat gepaard met een bruuske toename van de volatiliteit, die bleef de voorbije week echter achterwege. Het lijkt erop dat beleggers eerder getuige waren van een correctie op de correctie, dan een radicale koersverandering.  @ Ivan  Snurer