Bij Grexit is de europolitiek failliet

Iedereen wist dat Mark Rutte en Jan-Kees de Jager (Foto: de oud-minister van Financiën bij het congres van Grip op je Vermogen in oktober 2013) óf oliedom waren óf een leugen verkondigden, toen ze bij de eerste grote reddingsoperatie van Griekenland zeiden dat alles keurig door de Grieken zou worden terugbetaald, met rente.

Maar alsof dit nog niet erg genoeg is heeft het beleid van de Europese politiek, namelijk dat van noodhulp in combinatie met ‘austerity’ (bezuinigingsdrift), jammerlijk gefaald (terzijde, het IMF heeft dit al een paar jaar geleden ruiterlijk toegegeven; echter zo niet de Europese politieke en monetaire beleidmakers).

Griekenland al jaren failliet

Sinds enige jaren verkondigen de meeste economen en mensen die gewoon hun boerenverstand gebruiken dat Griekenland al lange tijd failliet is. Het land heeft een torenhoge schuld die grotendeels extern gefinancierd is geweest. Uit diverse wetenschappelijke studies weten we dat schulden dan uiteindelijk niet betaald worden en er gesaneerd moet worden.

Het beleid van austerity heeft bovendien bij Griekenland geleid tot een enorme kapitaalsvlucht en braindrain. Sinds 2010 is er een negatieve spiraal ontstaan waar Griekenland niet meer zelfstandig uit kan komen. Er moet dan een oplossing of uitweg gevonden worden. Je kunt geen bloed persen uit een steen.

Andere uitwegen

Die uitweg kan in verschillende vormen plaatsvinden. Het IMF heeft in het verleden in dergelijke gevallen bijna altijd succes gehad met een sanering van overheidsfinanciën waarbij onhoudbare schulden werden geherstructureerd, overbruggingsleningen werden verschaft, noodzakelijke hervormingen werden doorgevoerd en ‘last-but-not-least’ een internationaal veel te dure valuta werd gedevalueerd zodat het desbetreffende land weer concurrerend werd en op eigen kracht kon herstellen.

Omdat de Griekse economie inmiddels totaal verwoest is, zou ook een soort van Marshall-hulp op zijn plaats zijn, zoals vooral Duitsland die na de oorlog kreeg. Niet zozeer nieuwe leningen, maar geld dat geïnvesteerd werd in de wederopbouw van het land. Dit laatste plan is naar voren gebracht door Jeffrey Sachs, onder andere adviseur van secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon en destijds studiegenoot van Mario Draghi aan Harvard.

Austerity werkt niet

In Financial Investigator (nr. 1 2015) zegt Sachs: ‘Austerity werkt niet bij zo’n zware schuldenlast. (...) Vooral Duitsland zou moeten weten wat er kan gebeuren als je een land opzadelt met te grote afbetalingsverplichtingen. Daarbij heeft Duitsland na de Tweede Wereldoorlog Marshall-hulp gekregen. Het ging daarbij niet om de vraag of Duitsland dat verdiende. Nee, Duitsland had het nodig. Hetzelfde geldt nu voor Griekenland. Syriza heeft gelijk.’ 

De Europese politiek zag en ziet het echter allemaal anders. De uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek en de belangrijke lessen uit het verleden zijn keer op keer terzijde geschoven. Het IMF werd en wordt angstvallig op een afstand gezet (en mocht alleen met handen op de rug opereren in de trojka) en heeft zich door Europese politieke druk laten meeslepen in acties waarover men achteraf spijt heeft betuigd. De grote vragen van dit alles aan de Europese politiek zijn ‘waarom’ en ‘met welke gevolgen’?

Waarom?

Een mogelijk Grexit ligt op ieders lippen. Voor Duitsland zou een Grexit nu ook bespreekbaar zijn. De bekendste econoom van Duitsland, Hans-Werner Sinn, orakelt al jaren over een tijdelijke ‘euro holiday’. Het argument voor een Grexit zou volgens Duitsland nu zijn dat de eurozone inmiddels stabiel genoeg is om dit aan te kunnen.

Maar het gaat dieper. In de afgelopen jaren hebben de banken en verzekeraars zich stiekem kunnen ontdoen van hun Griekse leningen. Volgens De Volkskrant van 18 februari 2015 is ‘meer dan 90% van de noodhulp aan Griekenland sinds 2010 rechtstreeks naar de Europese banken gevloeid.’ Daarmee is de hulp van Griekenland de zoveelste bailout geweest van het bankwezen.  Interessante stelling, want eerder betoogde ik dat banken al vier bailouts hebben gehad, dit zou dus de vijfde zijn.

• Banken krijgen vierde bailout (24 oktober 2014)

Met welke gevolgen?

Meer dan 80% van de schulden van de Griekse overheid is nu in handen van de trojka (IMF, ECB en EU). Nederland heeft zo’n €18 miljard geleend. Daarnaast zijn we voor 5,7% aandeelhouder en dus voor dit percentage ook verantwoordelijk voor €28 miljard die de ECB aan Griekenland heeft betaald. Hoewel al deze miljarden natuurlijk sowieso ooit eens afgeschreven zullen moeten worden, gaan deze bij een Grexit direct in rook op.

Een eventueel Grexit kan dus niet ongestraft blijven. Rutte en Dijsselbloem moeten in dat geval aftreden omdat zij dan roofbouw hebben gepleegd op de Nederlandse belastingbetaler. En dat is dan nog netjes uitgedrukt. Bovendien heeft het beleid indirect bijgedragen aan chaos in (niet alleen) Griekenland: hoge werkloosheid en armoede. Kortom het beleid laat zich kenmerken als inhumaan en diefstal.
Grexit daarmee eigenlijk onvoorstelbaar

Een Grexit betekent feitelijk het faillissement van de Europese europolitiek. En er zou een heksenjacht (moeten) losbreken op de politieke elite die hiervoor verantwoordelijk is, tenminste als het journaille nog een beetje wakker is. In Duitsland is Merkel hierom voor het eerst openlijk door gerespecteerde media aangevallen. 

• Artikel in het Handelsblatt (17 februari 2015)

Bovendien staan de argumenten om Griekenland eerder bij de eurozone te houden nog steeds overeind. Het argument om destijds een Grexit onbespreekbaar te maken was dat als Griekenland de eurozone zou verlaten de financiële markten ook de andere zwakke eurolanden in hun vizier zouden krijgen. Een ander argument dat werd gebruikt was dat juridisch de invoering van de euro onomkeerbaar is. Een Grexit zou dus verdragsschending betekenen. 

Kortom redenen genoeg waarom een Grexit niet waarschijnlijk lijkt en er wel een compromis op tafel moet komen waarmee alle partijen thuis kunnen komen.

Drs Harry Geels CIP is CIO en partner bij T&E inmaxxa uit Utrecht. Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine en partner/docent bij de ML Finance Academy. De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.

Iedereen wist dat Mark Rutte en Jan-Kees de Jager (Foto: de oud-minister van Financiën bij het congres van Grip op je Vermogen in oktober 2013) óf oliedom waren óf een leugen verkondigden, toen ze bij de eerste grote reddingsoperatie van Griekenland zeiden dat alles keurig door de Grieken zou worden terugbetaald, met rente.

Maar alsof dit nog niet erg genoeg is heeft het beleid van de Europese politiek, namelijk dat van noodhulp in combinatie met ‘austerity’ (bezuinigingsdrift), jammerlijk gefaald (terzijde, het IMF heeft dit al een paar jaar geleden ruiterlijk toegegeven; echter zo niet de Europese politieke en monetaire beleidmakers).

Griekenland al jaren failliet

Sinds enige jaren verkondigen de meeste economen en mensen die gewoon hun boerenverstand gebruiken dat Griekenland al lange tijd failliet is. Het land heeft een torenhoge schuld die grotendeels extern gefinancierd is geweest. Uit diverse wetenschappelijke studies weten we dat schulden dan uiteindelijk niet betaald worden en er gesaneerd moet worden.

Het beleid van austerity heeft bovendien bij Griekenland geleid tot een enorme kapitaalsvlucht en braindrain. Sinds 2010 is er een negatieve spiraal ontstaan waar Griekenland niet meer zelfstandig uit kan komen. Er moet dan een oplossing of uitweg gevonden worden. Je kunt geen bloed persen uit een steen.

Andere uitwegen

Die uitweg kan in verschillende vormen plaatsvinden. Het IMF heeft in het verleden in dergelijke gevallen bijna altijd succes gehad met een sanering van overheidsfinanciën waarbij onhoudbare schulden werden geherstructureerd, overbruggingsleningen werden verschaft, noodzakelijke hervormingen werden doorgevoerd en ‘last-but-not-least’ een internationaal veel te dure valuta werd gedevalueerd zodat het desbetreffende land weer concurrerend werd en op eigen kracht kon herstellen.

Omdat de Griekse economie inmiddels totaal verwoest is, zou ook een soort van Marshall-hulp op zijn plaats zijn, zoals vooral Duitsland die na de oorlog kreeg. Niet zozeer nieuwe leningen, maar geld dat geïnvesteerd werd in de wederopbouw van het land. Dit laatste plan is naar voren gebracht door Jeffrey Sachs, onder andere adviseur van secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon en destijds studiegenoot van Mario Draghi aan Harvard.

Austerity werkt niet

In Financial Investigator (nr. 1 2015) zegt Sachs: ‘Austerity werkt niet bij zo’n zware schuldenlast. (…) Vooral Duitsland zou moeten weten wat er kan gebeuren als je een land opzadelt met te grote afbetalingsverplichtingen. Daarbij heeft Duitsland na de Tweede Wereldoorlog Marshall-hulp gekregen. Het ging daarbij niet om de vraag of Duitsland dat verdiende. Nee, Duitsland had het nodig. Hetzelfde geldt nu voor Griekenland. Syriza heeft gelijk.’ 

De Europese politiek zag en ziet het echter allemaal anders. De uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek en de belangrijke lessen uit het verleden zijn keer op keer terzijde geschoven. Het IMF werd en wordt angstvallig op een afstand gezet (en mocht alleen met handen op de rug opereren in de trojka) en heeft zich door Europese politieke druk laten meeslepen in acties waarover men achteraf spijt heeft betuigd. De grote vragen van dit alles aan de Europese politiek zijn ‘waarom’ en ‘met welke gevolgen’?

Waarom?

Een mogelijk Grexit ligt op ieders lippen. Voor Duitsland zou een Grexit nu ook bespreekbaar zijn. De bekendste econoom van Duitsland, Hans-Werner Sinn, orakelt al jaren over een tijdelijke ‘euro holiday’. Het argument voor een Grexit zou volgens Duitsland nu zijn dat de eurozone inmiddels stabiel genoeg is om dit aan te kunnen.

Maar het gaat dieper. In de afgelopen jaren hebben de banken en verzekeraars zich stiekem kunnen ontdoen van hun Griekse leningen. Volgens De Volkskrant van 18 februari 2015 is ‘meer dan 90% van de noodhulp aan Griekenland sinds 2010 rechtstreeks naar de Europese banken gevloeid.’ Daarmee is de hulp van Griekenland de zoveelste bailout geweest van het bankwezen.  Interessante stelling, want eerder betoogde ik dat banken al vier bailouts hebben gehad, dit zou dus de vijfde zijn.

• Banken krijgen vierde bailout (24 oktober 2014)

Met welke gevolgen?

Meer dan 80% van de schulden van de Griekse overheid is nu in handen van de trojka (IMF, ECB en EU). Nederland heeft zo’n €18 miljard geleend. Daarnaast zijn we voor 5,7% aandeelhouder en dus voor dit percentage ook verantwoordelijk voor €28 miljard die de ECB aan Griekenland heeft betaald. Hoewel al deze miljarden natuurlijk sowieso ooit eens afgeschreven zullen moeten worden, gaan deze bij een Grexit direct in rook op.

Een eventueel Grexit kan dus niet ongestraft blijven. Rutte en Dijsselbloem moeten in dat geval aftreden omdat zij dan roofbouw hebben gepleegd op de Nederlandse belastingbetaler. En dat is dan nog netjes uitgedrukt. Bovendien heeft het beleid indirect bijgedragen aan chaos in (niet alleen) Griekenland: hoge werkloosheid en armoede. Kortom het beleid laat zich kenmerken als inhumaan en diefstal.
Grexit daarmee eigenlijk onvoorstelbaar

Een Grexit betekent feitelijk het faillissement van de Europese europolitiek. En er zou een heksenjacht (moeten) losbreken op de politieke elite die hiervoor verantwoordelijk is, tenminste als het journaille nog een beetje wakker is. In Duitsland is Merkel hierom voor het eerst openlijk door gerespecteerde media aangevallen. 

• Artikel in het Handelsblatt (17 februari 2015)

Bovendien staan de argumenten om Griekenland eerder bij de eurozone te houden nog steeds overeind. Het argument om destijds een Grexit onbespreekbaar te maken was dat als Griekenland de eurozone zou verlaten de financiële markten ook de andere zwakke eurolanden in hun vizier zouden krijgen. Een ander argument dat werd gebruikt was dat juridisch de invoering van de euro onomkeerbaar is. Een Grexit zou dus verdragsschending betekenen. 

Kortom redenen genoeg waarom een Grexit niet waarschijnlijk lijkt en er wel een compromis op tafel moet komen waarmee alle partijen thuis kunnen komen.

Drs Harry Geels CIP is CIO en partner bij T&E inmaxxa uit Utrecht. Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine en partner/docent bij de ML Finance Academy. De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.